Surhuisterveen
Plaats in Nederland | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Provincie | Friesland | ||
Gemeente | Achtkarspelen | ||
Coördinaten | 53° 11′ NB, 6° 10′ OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 7,58[1] km² | ||
- land | 7,57[1] km² | ||
- water | 0,01[1] km² | ||
Inwoners (2023-01-01) | 6.100[1] (805 inw./km²) | ||
Woningvoorraad | 2.917 woningen[1] | ||
Overig | |||
Postcode | 9231 | ||
Woonplaatscode | 3181 | ||
Belangrijke verkeersaders | |||
Website | www | ||
Detailkaart | |||
Locatie in de gemeente Achtkarspelen | |||
Foto's | |||
|
Surhuisterveen is een van de twaalf dorpen van de gemeente Achtkarspelen, in de Nederlandse provincie Friesland. De Friese naam is Surhústerfean, uitspraak [ətsörhüstr’fɪ.ən]?,[2] in de volksmond ook wel It Fean ([ət’fɪ.ən]?,[2] 'Het Veen'.
Het is de grootste kern qua inwoners: 6.100 op 1 januari 2023. Dat is iets meer dan Buitenpost, het hoofddorp van de gemeente, dat twaalf kilometer noordelijker ligt. Drachten ligt twaalf kilometer zuidelijker en Leeuwarden en Groningen liggen op dertig kilometer. Ten zuidoosten van Surhuisterveen begint de Lauwers.
Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Blauwhuis, Kortwoude (klein deel) en Wildveld (deels). De Vierhuisterweg is vernoemd naar de buurtschap Vierhuizen.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Het dorp ontstond aan het einde van de zestiende eeuw, toen turfgravers en schippers hier huizen begonnen te bouwen. De naam van het dorp verwijst naar de veenkoloniale tijd en betekent letterlijk Surhuizerveen, de veengronden ten zuiden van het tegenwoordig kleinere, maar oudere Surhuizum.
Voorzieningen
[bewerken | brontekst bewerken]In de 21e eeuw is Surhuisterveen een dorp met een sterke regiofunctie. In het dorp zijn er dan ook diverse voorzieningen te vinden, waaronder winkels en horecagelegenheden. Het dorp heeft verder onder meer een bejaardentehuis, een brandweerkazerne en een postkantoor.
Religie
[bewerken | brontekst bewerken]Surhuisterveen kent vijf verschillende kerkelijke gemeenschappen:
- Een baptistengemeenschap
- Een gezamenlijke christelijk gereformeerde en Nederlandse gereformeerde kerk
- Een doopsgezinde kerk
- Twee protestantse kerken, waaronder de monumentale Dorpskerk.
Onderwijs
[bewerken | brontekst bewerken]Het dorp beschikt over een drietal basisscholen en twee middelbare scholen, te weten:
- Openbare basisschool 't Skriuwboerd
- Christelijke basisschool De Bêrnebrêge
- Christelijke basisschool De Hoekstien
- Het openbare VO Surhuisterveen, een samenvoeging van het openbare OSG Singelland en het christelijke Lauwers College (vmbo, onderbouw havo)
Sport
[bewerken | brontekst bewerken]Jaarlijks vinden er twee wielerwedstrijden plaats, de Profronde en de Centrumcross. De zaterdag voorafgaand aan de Profronde wordt sinds enkele jaren[(sinds) wanneer?] de Pieter Weening Classic, een toertocht door de omgeving, gereden. Tevens werd op 16 juli 2011 de vijfentwintigste editie van de Sterkste Man van Nederland in Surhuisterveen georganiseerd,
Het dorp beschikt over een openluchtzwembad (De Wettervlecke), sportvelden (De Ketting), een sporthal (Surventohal), tennisbanen en een skate- en ijsbaan.
Verder kent het dorp de voetbalvereniging FC Surhústerfean een fusie van: 't Fean '58, VV Surhuisterveen en de gezamenlijke combinatieploeg SJO Feanstars, ook kent het dorp de korfbalvereniging It Fean.
Cultuur
[bewerken | brontekst bewerken]Op het gebied van cultuur beschikt het dorp over één museum, te weten de Museumboerderij Ot en Sien. Tot 2014 waren er daarnaast in Surhuisterveen nog een Munt-en Penningkabinet (geopend in 1986) en een Optiekmuseum (geopend in 1996) te vinden. Ook kent het dorp een Brassband, Blaast de Bazuin.
Rijksmonumenten
[bewerken | brontekst bewerken]In Surhuisterveen zijn 15 rijksmonumenten te vinden. Een groot deel daarvan is huizen, maar ook kerken en een molen zijn op de lijst te vinden. Een complete lijst is te vinden in de lijst van rijksmonumenten in Surhuisterveen. De in de lokale omgeving bekendste monumenten zijn:
- De in 1801 gebouwde doopsgezinde kerk
- De in 1865 gebouwde pastoriewoning bij de doopsgezinde kerk
- De in 1934 gebouwde klokkentoren in het centrum
- De in 1864 gebouwde korenmolen Koartwâld (Bij buurtschap Kortwoude.[3])
- De in 1685 gebouwde Hervormde kerk
Het inwoneraantal door de jaren heen
[bewerken | brontekst bewerken]1990 | 1992 | 1994 | 1996 | 1998 | 2000 | 2002 | 2004 | 2006 | 2008 | 2009 | 2010 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
5866 | 5867 | 5876 | 5849 | 5808 | 5730 | 5728 | 5740 | 5748 | 5757 | 5800 | 5874 | 5851 | 5820 | 5825 | 5860 | 5929 | 6016 | 6031 | 6011 | 6056 |
Bekende 'Feansters'
[bewerken | brontekst bewerken]- Jan Hepkes Wouda (1862–1939), koopman en verhalenverteller
- Taeke Schuilenga (1878–1943), ondernemer
- Henk Smit (1932–2010), zanger
- Allard Schuilenga (1943–2020), politicus
- Joop Atsma (1956), politicus
- Meindert Talma (1968), muzikant
- Betty de Boer (1971), politica
- Jantien van der Meer (1972), scenarioschrijfster
- Gerben Wiersma (1977), turncoach
- Herman Wegter (1978), tv-presentator
Openbaar vervoer
[bewerken | brontekst bewerken]In Surhuisterveen rijden verschillende bussen van vervoerders Qbuzz en Arriva.
- Lijn 12 (spitsstreekbus): Buitenpost - Augustinusga - Surhuizum - Surhuisterveen - Boelenslaan - Houtigehage - Drachtstercompagnie - Drachten
- Lijn 13 (streekbus): Drachten - Nijtap - Rottevalle - Surhuisterveen - Harkema - Drogeham - Kootstertille - Eestrum - Noordbergum - Quatrebras - Tietjerk - Groene Ster - Leeuwarden
- Lijn 39 (streekbus): Groningen - Slaperstil - Aduard - Zuidhorn - Niekerk - Oldekerk - Sebaldeburen - Grootegast - Doezum - Kornhorn - Opende - Surhuisterveen
- Lijn 133 (streekbus): Groningen - P+R Hoogkerk - Boerakker - Sebaldeburen - Grootegast - Doezum - Kornhorn - Opende - Surhuisterveen
- Lijn 139 (schoolbus): Groningen - Hoogkerk - De Poffert - Enumatil - Niekerk - Oldekerk - Sebaldeburen - Grootegast - Doezum - Kornhorn - Opende - Surhuisterveen
- Lijn 513 (lijntaxi): Veenwouden - Quatrebras - Noordbergum - Kootstertille - Drogeham - Harkema - Surhuisterveen - Rottevalle - Drachten
- ↑ a b c d e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
- ↑ a b Duijff, P., en F.J. van der Kuip (eindred.), R. de Haan en H. Sijens (red.) (2008/2016) Frysk Hânwurdboek. Ljouwert [Leeuwarden] : Fryske Akademy-Afûk, ISBN 978-90-6273-790-1.
- ↑ Gemeente Achtkarspelen over de molen (gearchiveerd)