Tangram

Zie het artikel Tangram (album) voor het muziekalbum van Tangerine Dream
Diagram
Diagram
Tangramstukjes in een figuur gelegd: een mannetje

Een tangram (Chinees: 七巧板, Hanyu pinyin: qī qiǎo bǎn) is een Chinese puzzel bestaande uit 7 stukjes, de tans, die tezamen een vierkant vormen volgens de afbeelding hiernaast. Deze stukken zijn (tussen haakjes het deel dat elk stuk vormt van het totale oppervlak):

  • 5 rechthoekige, gelijkbenige driehoeken van drie verschillende grootten:
    • 2 grote driehoeken (1/4)
    • 1 middelgrote driehoek (1/8)
    • 2 kleine driehoeken (1/16)
  • 1 vierkant (1/8)
  • 1 parallellogram (1/8)

Met deze stukken kan een groot aantal figuren gevormd worden. Volgens de regels van het spel moeten alle stukjes worden gebruikt.

De naam tangram is mogelijk afgeleid van twee woorden: het Chinese woord Tang, wat refereert aan de Tang dynastie, en het Griekse woord gramma.[1]

Tangram vindt zijn oorsprong in China. De puzzel bereikte de westerse wereld voor het eerst in februari 1816, toen de Amerikaanse kapitein M. Donnaldson het spel meenam naar de Verenigde Staten aan boord van zijn schip Trader. Donnaldson had zelf in 1815 kennisgemaakt met het spel toen hij in Kanton een set van Sang-Hsia-koi's Tangram boeken kreeg. De puzzel won al snel populariteit door het boek The Eighth Book Of Tan, waarin een fictieve geschiedenis van de puzzel werd uitgediept. Volgens The Eighth Book Of Tan zou Tangram 4000 jaar geleden uitgevonden zijn door de god Tan. Het boek bevatte tevens 700 figuren die met Tangram te maken zouden moeten zijn.[2]

Vanuit Amerika bereikte Tangram Engeland, en van daaruit het Europese vasteland. In Europa werd de puzzel populair door een tweetal Britse boeken: The Fashionable Chinese Puzzle en Key.[3] Al snel werd Tangram in grote aantallen vanuit China naar Europa geëxporteerd. Deze Tangramspellen waren gemaakt van onder andere hout, glas, en zelfs schildpadschild.[4] In Denemarken werd Tangram rond 1818 in korte tijd populair als gevolg van de boeken Mandarinen, geschreven door een student aan de Universiteit van Kopenhagen, en Det nye chinesiske Gaadespil, waarin 339 Tangram figuren stonden.

Rond 1891 deed Tangram zijn intrede in Duitsland dankzij industrialist Friedrich Adolf Richter.

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Tangram op Wikimedia Commons.