French
DeutschVoormalige Stadstimmertuin 2
| Voormalige Stadstimmertuin 2 | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||
Voormalige Stadstimmertuin 2, Amsterdam (oktober 2022); duidelijk is de opbouw te zien | ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Amsterdam-Centrum Voormalige Stadstimmertuin | |||
| Adres | Voormalige Stadstimmertuin 2 | |||
| Coördinaten | 52° 22′ NB, 4° 54′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | school | |||
| Start ontwerp | 1900 | |||
| Bouw gereed | 1901 | |||
| Architectuur | ||||
| Bouwstijl | neorenaissance | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | Dienst der Publieke Werken | |||
| Opdrachtgever | Gemeente Amsterdam | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | gemeentelijk monument | |||
| Gemeentelijk monument Amsterdam-Centrum | ||||
| ||||
Voormalige Stadstimmertuin 2 te Amsterdam is een gebouw aan de straat Voormalige Stadstimmertuin te Amsterdam-Centrum.
Die genoemde stadstimmertuinen en ook de schuitenmakerswerf vertrokken vanaf 1898 en 1899 naar een complex aan de Van Reigersbergenstraat in Amsterdam Oud-West. In de nasleep daarvan werd er in 1900 opdracht gegeven enkele gebouwen (gebouwen 1-4) te slopen.[1] Dit volgde op een aanbesteding in 1899 voor de bouw van een noodschool op het terrein. Amsterdam had hier behoefte aan (veel) scholen en gaf daarom opdracht aan de Dienst der Publieke Werken twee tegenover elkaar liggende scholen te ontwerpen; beide zouden onderdak geven aan 600 leerlingen. Het beoogde adres was toen nog Amstel/Binnen-Amstel 163 A en K. [2]
Gebouw A werd dit pand, gebouw B kwam aan de noordzijde van de straat te liggen. De plattegronden van beide scholen vertoonden daarom veel gelijkenissen, net als de gevelindeling. Boven een plint kwamen voor gebouw nr 2 twee bouwlagen met daarop nog een kap. Opvallend was dat de voorgevel gesierd werd door twee puntgevels met daartussen nog een dakkapel. In die voorgevel kwamen drie tegeltableaus, twee in de punten van de puntgevels met vermoedelijk "Anno 1901", zoals bij de tegenoverliggende school in 2023 nog steeds te zien is. Boven de entree bevond zich een tegeltableau met een omschrijving van de school. In de school werden ook schipperskinderen onderwezen.[3] Voor het leerseizoen 1901/1902 kon gebruik gemaakt worden van de gebouwen. De noodschool werd daarop ingeschakeld voor het onderbrengen van andere leerlingen in de buurt.
Al snel was er geen behoefte meer aan een lagere school; het moest in 1916 verbouwd worden om te kunnen dienen als een Electrotechnische School, die er slechts tot 1935 was gevestigd. De volgende gebruiker werd een Joodse vijfjarige HBS. Er moest opnieuw behoorlijke verbouwd worden; dit maal werd architect Jac. Baars ingeschakeld, die het gebouw liet voorzien van centrale verwarming. Minister van Onderwijs Jan Rudolph Slotemaker de Bruine kwam de school openen.
De school kende in het begin een groeiend aantal leerlingen, de Duitse bezetting tijdens Nederland in de Tweede Wereldoorlog leverde in eerste instantie een toename van leerlingen zien, want Joodse kinderen mochten alleen nog naar Joodse scholen met Joodse onderwijzers. Deze groei werd een paar jaar later omgezet in een sterke afname van het aantal leerlingen in een periode waarin Joodse families grotendeels werden gedeporteerd en omgebracht. De Joodse school werd in 1943 gesloten bij gebrek aan leerlingen en leraren.
Na de oorlog kwam de Joodse school in 1947 terug; maar het gebouw moest voor gebruik eerst gerestaureerd worden; architect Abraham Osnowicz, overigens een voormalig werknemer van Baars, begeleidde de verbouwingen. De school groeide vanaf toen weer en in 1960 moest een grote verbouwing plaatsvinden. De beide puntgevels en het dak verdwenen en maakte onder bewind van architect Osnowicz plaats voor extra verdieping. De school, die haar naam in 1959 had gewijzigd in Joods Lyceum Maimonides (het kreeg er een gymnasium bij), vertrok in fasen vanaf 1972 naar een complex aan de Noordbrabantstraat.
In 2017 werd er opnieuw verbouwd met het gebouw geschikt te maken voor een appartementencomplex. Daarbij bleef de versiering boven de schoolingang behouden. De geschiedenis van het gebouw is deels na te lezen met een plaquette van de Gemeente Amsterdam.
.jpg)
- Bouw van de scholen aan de Amstel 163 A en 163K (dossier 18864). Centraal Tekeningen Archief (1900). Geraadpleegd op 10 april 2023 – via Stadsarchief Amsterdam.
- Mau Kopuit, Joods Lyceum na ruim vijftig jaar in gloednieuw gebouw. Nieuw Israelitisch weekblad (23 mei 1980). Geraadpleegd op 12 april 2023 – via delpher.nl.
- Voormalige Stadstimmertuin 1 op Amsterdam op de kaart/Monumenten Inventarisatie Project (geraadpleegd 10 april 2023)
- ↑ Redactie, Openbare aanbesteding. Het nieuws van den dag (4 juni 1900). Geraadpleegd op 10 april 2023 – via delpher.nl.
- ↑ Redactie, Schoolbouw op de Stadstimmertuin. Het Volksdagblad (10 april 1899). Geraadpleegd op 12 april 2023 – via delpher.nl.
- ↑ Redactie, Onderwijs voor schipperskinderen. Het Volksdagblad (14 mei 1901). Geraadpleegd op 12 april 2023 – via delpher.nl.