Y

De letter Y (y) is de vijfentwintigste letter uit het moderne Nederlandse alfabet. In het Nederlands wordt de letter onder andere i-grec, Griekse ij en ypsilon genoemd. Volgens Van Dale is de juiste naam i-grec. In het Nederlands komt de y voor als de klank ie in bijvoorbeeld fysiek en psychologie, als de klank j in bijvoorbeeld yoghurt en yoga, en als de klank ij in bijvoorbeeld Y-chromosoom.

In het Grieks werd de letter naar alle waarschijnlijkheid als u uitgesproken, een klank die in het Latijn niet voorkomt. De letter werd aan het Latijnse alfabet toegevoegd, waarbij de uitspraak verschoof naar i. De oorspronkelijke uitspraak wordt nog gehoord in het Duits en in Scandinavische talen.

De letter kan verwijzen naar:

biologie

• Y-chromosoom, het mannelijk chromosoom.

geografie

• Y (Frankrijk), een dorp en gemeente in het departement Somme in de Noord-Franse regio Hauts-de-France.
• Y (Verenigde Staten), een plaats in de Amerikaanse staat Alaska.

kleur

• Y (yellow), geel in het CMYK-kleurenstelsel
• Bij kleurentelevisie het symbool voor het luminantiesignaal, gelijk aan 0,30×R+0,59×G+0,11×B

natuurkunde

• Y, symbool voor elektrisch geleidingsvermogen (admittantie).
• y, symbool voor SI-prefix yocto

scheikunde

• Y, het chemisch element yttrium.
• Y, de 1-letterige afkorting voor het aminozuur tyrosine.

taalkunde

• y is symbool voor de geronde gesloten voorklinker in het Internationaal Fonetisch Alfabet en X-SAMPA.
• Ypsilon, de 20e letter van het Griekse alfabet.
• IJ, de digraaf van de letters i en j, in het Nederlands vaak gebruikt op plaatsen waar eigenlijk de Y bedoeld wordt.
• In de economie staat Y voor het Nationaal inkomen
• Ÿ, Y met trema, komt voor in het Frans en wordt door Nederlandstaligen verkeerdelijk gebruikt in plaats van IJ.
• Ŷ, Latijnse letter

wiskunde

• y, de tweede onbekende grootheid, bijvoorbeeld in vergelijkingen zoals 3x + 4y = 0.
• y-as, de tweede (verticale) as in een twee- of driedimensionaal coördinatenstelsel.

Bekijk alle artikelen waarvan de titel begint met Y of met Y in de titel.

Dit is een doorverwijspagina, bedoeld om de verschillen in betekenis of gebruik van Y inzichtelijk te maken.

Op deze pagina staat een uitleg van de verschillende betekenissen van Y en verwijzingen daarnaartoe. Bent u hier via een pagina in Wikipedia terechtgekomen? Pas dan de verwijzing naar deze doorverwijspagina aan, zodat toekomstige bezoekers direct op de juiste pagina terechtkomen.