Zwarte trui (Ronde van Italië)

De zwarte trui (Italiaans: maglia nera) was een trui die toegekend werd in de Ronde van Italië aan de wielrenner die laatst in het klassement stond. De trui werd slechts een korte periode uitgedeeld, namelijk tussen 1946 en 1951, en daarna in 1967, 2008 en 2019. In 2008 ging het om een zwart rugnummer, bij de edities van 1967 en 2019 werd de trui pas na de laatste etappe uitgedeeld.

De trui is vergelijkbaar met de rode lantaarn in de Ronde van Frankrijk.

Geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]
Giuseppe Ticozelli in zijn zwarte voetbalshirt anno 1926.

De oorsprong van deze trui ligt bij de deelname van de Italiaan Giuseppe Ticozzelli aan de Ronde van Italië 1926. Ticozzelli was een voetballer bij AS Casale, maar nam dat jaar deel aan de ronde als onafhankelijke. Hij droeg tijdens de etappes het zwarte shirt van zijn voetbalploeg. Hij reed de eerste drie etappes uit, maar werd aan het einde van de derde etappe aangereden door een motorfiets. Hij finishte nog, maar kon de vierde etappe niet aanvatten.[1]

Bij de hervatting van de Ronde van Italië na de Tweede Wereldoorlog werd besloten een trui in te voeren voor de laatste in het algemeen klassement. Het prijzengeld voor deze trui lag hoger dan dat voor de zesde renner in het algemeen klassement.[2] Net als voor de andere truien, ontstond er ook een strijd om de zwarte trui te winnen. Vooral Luigi Malabrocca, die de trui won in 1946 en 1947, stond bekend voor zijn vastberadenheid om zich de trui toe te eigenen. Door zich te verstoppen in cafés, schuren en achter hagen, of zelfs door hun eigen banden lek te prikken, probeerden de renners zoveel tijd als mogelijk te verspelen, zonder buiten de maximaal toelaatbare tijd te eindigen. Een van de meest iconische momenten vond plaatst tijdens de laatste etappe in 1949. Sante Carollo stond laatste in het klassement, Malabrocca voorlaatste. Malabrocca verdween tijdens de etappe zo lang van de radar van de organisatie, dat wanneer hij de finishlijn bereikt deze al was weggehaald. Hierdoor werd hij in dezelfde tijd geplaatst als de persoon voor hem, waardoor Carollo de trui won. De editie van 1948 werd door Aldo Bini gewonnen, die in eerdere edities ook al vijf etappes wist te winnen. Hij brak zijn hand in het begin van de ronde, waardoor hij zijn focus succesvol verlegde van de roze trui naar de zwarte.[3]

Giovanni Pinarello in de zwarte trui tijdens de Ronde van Italië 1951.

In 1950 en 1951 wonnen respectievelijk Mario Gestri en Giovanni Pinarello, maar in 1952 werd de trui afgeschaft. Ze zou de aanleiding geven aan ongepaste spektakels die niets met het wielrennen te maken hebben.[4]

In 1967 kwam de trui terug voor de vijftigste editie, weliswaar werd deze pas uitgereikt na de laatste etappe. Er was een stevige prijzenpot aan verbonden. Ze werd gewonnen door Lucillo Lievore.[5] In 2008 werd een zwart rugnummer en kaderplaatje geïntroduceerd, ditmaal weliswaar zonder prijs. Dat jaar werd de strijd gewonnen door Markus Eichler.[6] In 2019 keerde de trui voor een laatste keer terug. Ze werd opnieuw pas uitgereikt na de laatste etappe, en werd deze keer gewonnen door Sho Hatsuyama.[7]

Hoewel de trui niet meer bestaat, wordt de term maglia nera wel nog regelmatig gebruikt om de laatste in het klassement te benoemen.[8]

Winnaars van de zwarte trui in de Ronde van Italië

[bewerken | brontekst bewerken]

Per land

[bewerken | brontekst bewerken]
Land Zwarte truien
Vlag van Italië Italië 7
Vlag van Duitsland Duitsland, Vlag van Japan Japan 1

Mocht de zwarte trui elke editie bestaan hebben, dan waren de renners in onderstaande tabel de winnaars. Renners in vet werden hierboven al genoemd, en wonnen effectief een zwarte trui of rugnummer. In 1953 finishte de Nederlander Hein van Breenen laatst. Jos van Emden was de volgende Nederlander die als laatste eindigde, in 2011. In 2014 viel de Nederlander Jetse Bol die eer te beurt. In 1999 werd Hendrik Van Dyck, als enige Belg tot nu toe, laatste in het eindklassement.

Jaar Renner Jaar Renner
1909 Vlag van Italië Raffaele Perna 1971 Vlag van Italië Lucillo Lievore
1910 Vlag van Italië Cesare Turconi 1972 Vlag van Italië Piero Spinelli
1911 Vlag van Italië Antonio Rotondi 1973 Vlag van Italië Franco Ongarato
1913 Vlag van Italië Alfredo Corti & Vlag van Italië Mario Lonati 1974 Vlag van Italië Ercole Gualazzini
1914 Vlag van Italië Umberto Ripamonti 1975 Vlag van Italië Franco Calvi
1915-1918 Niet verreden 1976 Vlag van Italië Antonio Colpo
1919 Vlag van Italië Francesco Marchese 1977 Vlag van Italië Ignazio Paleari
1920 Vlag van Italië Nicolino Di Biase 1978 Vlag van Italië Pietro Algeri
1921 Vlag van Italië Andrea Cazzaniga 1979 Vlag van Italië Bruno Zanoni
1922 Vlag van Italië Romolo Valpreda 1980 Vlag van Italië Giuliano Cazzolato
1923 Vlag van Italië Sante Scheri 1981 Vlag van Duitsland Stefan Schropfer
1924 Vlag van Italië Telesforo Benaglia 1982 Vlag van Italië Enea Montanari
1925 Vlag van Italië Luigi Brivio 1983 Vlag van Italië Claudio Girlanda
1926 Vlag van Italië Davide Chiesa 1984 Vlag van Verenigde Staten Greg Saunders
1927 Vlag van Italië Paolo Baldieri 1985 Vlag van Italië Patrizio Gambirasio
1928 Vlag van Italië Giuseppe Borghi 1986 Vlag van Italië Daniele Asti
1929 Vlag van Italië Giuseppe Borghi 1987 Vlag van Italië Dante Morandi
1930 Vlag van Italië Giovanni Carnielli 1988 Vlag van Italië Dante Morandi
1931 Vlag van Italië Alberto Mongiano 1989 Vlag van Italië Patrizio Gambirasio
1932 Vlag van Italië Tullio Vincenzi 1990 Vlag van Italië Alessio Di Basco
1933 Vlag van Italië Ettore Meini 1991 Vlag van Italië Endrio Leoni
1934 Vlag van Italië Attilio Pavesi 1992 Vlag van Italië Eros Poli
1935 Vlag van Italië Oreste Boccaccio 1993 Vlag van Italië Stefano Giraldi
1936 Vlag van Italië Lippolis 1994 Vlag van Duitsland Jürgen Werner
1937 Vlag van Italië Elio Baldini 1995 Vlag van Italië Roberto Pelliconi
1938 Vlag van Zwitserland Werner Huber 1996 Vlag van Spanje Francisco Cerezo
1939 Vlag van Italië Serafino Santamborgio 1997 Vlag van Italië Marco Antonio Di Renzo
1940 Vlag van Italië Francesco Albani 1998 Vlag van Italië Marco Antonio Di Renzo
1941-1945 Niet verreden 1999 Vlag van België Hendrik Van Dyck
1946 Vlag van Italië Luigi Malabrocca 2000 Vlag van Australië Bradley McGee
1947 Vlag van Italië Luigi Malabrocca 2001 Vlag van Italië Michele Coppolillo
1948 Vlag van Italië Aldo Bini 2002 Vlag van Italië Eddy Serri
1949 Vlag van Italië Sante Carollo 2003 Vlag van Italië Salvatore Scamardella
1950 Vlag van Italië Mario Gestri 2004 Vlag van Italië Corrado Serina
1951 Vlag van Italië Giovanni Pinarello 2005 Vlag van Australië Russell Van Hout
1952 Vlag van Italië Dante Colombo 2006 Vlag van Frankrijk Carl Naibo
1953 Vlag van Nederland Hein van Breenen 2007 Vlag van Italië Oscar Gatto
1954 Vlag van Spanje Hortensio Vidaurreta 2008 Vlag van Duitsland Markus Eichler
1955 Vlag van Frankrijk George Decaux 2009 Vlag van Rusland Jevgeni Sokolov
1956 Vlag van Italië Angelo Coletto 2010 Vlag van Italië Marco Corti
1957 Vlag van Italië Angiolino Piscaglia 2011 Vlag van Nederland Jos van Emden
1958 Vlag van Frankrijk Charles Coste 2012 Vlag van Spanje Miguel Mínguez
1959 Vlag van Italië Antonio Uliana 2013 Vlag van Italië Davide Appollonio
1960 Vlag van Italië Tonino Domenicali 2014 Vlag van Nederland Jetse Bol
1961 Vlag van Italië Augusto Marcaletti 2015 Vlag van Italië Marco Coledan
1962 Vlag van Italië Fedele Rubagotti 2016 Vlag van Australië Jack Bobridge
1963 Vlag van Italië Giuseppe Tonucci 2017 Vlag van Italië Giuseppe Fonzi
1964 Vlag van Italië Dino Bruni 2018 Vlag van Italië Giuseppe Fonzi
1965 Vlag van Italië Alberto Poletti 2019 Vlag van Japan Sho Hatsuyama
1966 Vlag van Italië Paolo Gelli 2020 Vlag van Verenigd Koninkrijk Jonathan Dibben
1967 Vlag van Italië Lucillo Lievore 2021 Vlag van Italië Riccardo Minali
1968 Vlag van Italië Giuseppe Poli 2022 Vlag van Duitsland Roger Kluge
1969 Vlag van Italië Mario Bettazoli 2023 Vlag van Italië Nicolas Dalla Valle
1970 Vlag van Italië Virgilio Levati 2024 Vlag van Frankrijk Alan Riou

Andere functies

[bewerken | brontekst bewerken]
Nicholas Dlamini in de zwarte trui tijdens de Ronde van Groot-Brittannië 2018.

Ook in andere wielerwedstrijden wordt of werd er een zwarte trui uitgereikt. Enkele voorbeelden zijn het bergklassement in de Ronde van Groot-Brittannië,[9] de beste Belgische renster in de Baloise Ladies Tour[10] of het tussensprintklassement in de Ronde van de Verenigde Arabische Emiraten.[11]

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zwarte_trui_(Ronde_van_Italië)&oldid=67589628"