Świder (rzeka) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Świder

Rzeka w pobliżu Józefowa
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Rzeka
Długość	89,1 km
Powierzchnia zlewni	1161,5 km²
Średni przepływ	4,86 m³/s Wólka Mlądzka
Źródło
Miejsce	Wysoczyzna Żelechowska
Wysokość	ok. 175 m n.p.m.
Współrzędne	51°55′00″N 21°53′29″E/51,916667 21,891389
Ujście
Recypient	Wisła
Miejsce	pogranicze Józefowa i Otwocka
Wysokość	ok. 85 m n.p.m.
Współrzędne	52°05′59″N 21°12′53″E/52,099722 21,214722
Szlak 89,1 Wysoczyzna Żelechowska ok. 175 m n.p.m. Jamielna Mienia Piaseczna Rydnia Sienniczka Osmolanka Wodynia 0 → Józefów
Położenie na mapie województwa mazowieckiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Multimedia w Wikimedia Commons

Świder – rzeka na Mazowszu, prawy dopływ Wisły, o długości około 89 km.

Źródła znajdują się na wysokości 178 m n.p.m. ujście 85 m n.p.m. Spadek wynosi średnio 116 cm/km, maksymalna rozpiętość stanów wody 3 m, a średni przepływ roczny 4,86 m³/s. Źródła znajdują się na Wysoczyźnie Żelechowskiej w pobliżu Stoczka Łukowskiego. Świder powstaje z dwóch strug źródłowych: jedna o nazwie Świder wypływa na południe od Stoczka Łukowskiego pod wsią Ciechomin, druga nazywana Świdrem lub Różanką – na wschód od miasta Stoczka, pod wsią Róża Podgórna na łąkach przyległych do zachodniego skraju rozległych Lasów Łukowskich. Świder uchodzi do Wisły w jej 490. km, na granicy miasta Józefów i dzielnicy Świdry Wielkie należącej do Otwocka. Powierzchnia dorzecza – 1310 km²^[1]. Płynie m.in. w pobliżu Seroczyna, Latowicza i Dłużewa.

Nazwa rzeki pochodzi prawdopodobnie od prasłowiańskiego wyrazu swid lub świd (praindoeuropejski rdzeń sweld), który oznacza woda, wilgotny, błyszczeć, lśnić. Znaczenie etymologiczne może mieć też kręty charakter rzeki, jak również powstające w jej nurcie wiry wodne – „świdry”^[2][3][4].

Bieg rzeki jest kręty, charakterystyczne są liczne zakola, nazywane meandrami (np. w okolicy wsi Wola Karczewska). W niektórych miejscach znajdują się starorzecza, jak w okolicy wsi Sępochów. Zdarza się, że brzeg jest stromy, mając charakter klifu, jak w okolicy Rudzienka. Nurt jest miejscami bystry, woda stosunkowo czysta. W korytarzu rzeki powstają na niektórych odcinkach charakterystyczne łachy – piaszczyste wysepki. Interesującym elementem w korycie rzeki są także progi, zwane szypotami. Piaszczyste dno, niewielka głębokość i ciekawe otoczenie sprawiają, że jest to dobre miejsce na spływy kajakowe i wycieczki.

 Osobny artykuł: Rezerwat przyrody Świder.

41-kilometrowy odcinek Świdra od wsi Dłużew do ujścia ze względu na walory przyrodnicze i krajobrazowe został w roku 1978 uznany za rezerwat przyrody. Rezerwat Świder zajmuje obszar 238 ha.

• Rzeki Polski

• Opracowanie ichtiofaunistyczne rzeki Świder