Żagnica ruda – Wikipedia, wolna encyklopedia

Żagnica ruda
	Isoaeschna isoceles
	(Müller, 1767)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	ważki
Podrząd	ważki różnoskrzydłe
Nadrodzina	Aeshnoidea
Rodzina	żagnicowate
Rodzaj	Isoaeschna; Schneider, Vierstraete, Kosterin, Ikemeyer, Hu, Snegovaya & Dumont, 2023
Gatunek	żagnica ruda
Synonimy
	Libellula isoceles Müller, 1767; Libellula quadrifasciata var. isoceles Müller, 1767; Aeshna isoceles (Müller, 1767); Aeshna isosceles (Müller, 1767); Anaciaeschna isosceles (Müller, 1767); Aeschna chrysophthalmus Charpentier, 1825; Aeshna rufescens Vander Linden, 1825; Aeshna antehumeralis Schmidt, 1950;
	Libellula isoceles Müller, 1767; Libellula quadrifasciata var. isoceles Müller, 1767; Aeshna isoceles (Müller, 1767); Aeshna isosceles (Müller, 1767); Anaciaeschna isosceles (Müller, 1767); Aeschna chrysophthalmus Charpentier, 1825; Aeshna rufescens Vander Linden, 1825; Aeshna antehumeralis Schmidt, 1950;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Żagnica ruda, żagiew ruda (Isoaeschna isoceles) – gatunek ciepłolubnej ważki z rodziny żagnicowatych (Aeshnidae); jedyny przedstawiciel rodzaju Isoaeschna^[2].

Występowanie

Żagnica ruda występuje w Europie, głównie środkowej i południowo-wschodniej, lokalnie również w południowo-zachodniej; ponadto zamieszkuje też północną Afrykę – kraje Maghrebu^[3]. Spotykana jest wokół zbiorników z wodą stojącą lub wolno płynącą, gęsto porośniętych roślinnością.

W Polsce występuje niemal na całym obszarze kraju, poza terenami górskimi^[4]; imagines latają od maja do czerwca^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała 73 mm, rozpiętość skrzydeł 90 mm^[5].

Systematyka

Żagnica ruda została po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisana przez O. F. Müllera pod nazwą Libellula isoceles. Za datę pierwszej publikacji przyjmuje się rok 1767^[2], kiedy to artykuł Müllera (napisany w maju 1763 roku) ukazał się w 3. tomie Nova Acta Physico-Medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum^[6]. Autor nie był pewien, czy ważkę tę zaklasyfikować jako osobny gatunek, czy też uznać za jedną z odmian barwnych gatunku Libellula quadrifasciata^[6]^[a]. Niekiedy jako datę pierwszej publikacji nazwy binominalnej podaje się rok 1764^[7], ale brak jest na to dowodów. W 1764 roku ukazała się książka Müllera Favna insectorvm Fridrichsdalina, w której autor wymienia odmiany barwne Libellula quadrifasciata, ale nie nadając im nazw^[8]^[9]. W literaturze żagnica ruda wymieniana jest pod różnymi nazwami, m.in. Aeshna isoceles, Aeshna isosceles, Aeschna isosceles i Anaciaeschna isosceles.

W 2023 roku Schneider et al. w oparciu o badania filogenetyczne przenieśli ten gatunek do nowego, monotypowego rodzaju Isoaeschna^[1].

Zobacz też

ważki Polski

Uwagi

↑ Nazwa Libellula quadrifasciata jest obecnie traktowana jako młodszy synonim Aeshna grandis, czyli żagnicy wielkiej.

Przypisy

↑ ^a ^b T.T. Schneider T.T. i inni, Molecular Phylogeny of Holarctic Aeshnidae with a Focus on the West Palaearctic and Some Remarks on Its Genera Worldwide (Aeshnidae, Odonata), „Diversity”, 15 (9), 950, 2023, DOI: 10.3390/d15090950 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f D. Paulson, M. Schorr & C. Deliry: World Odonata List. 2023-11-10. [dostęp 2023-11-12]. (ang.).
↑ ^a ^b Isoaeschna isoceles, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Ewa Miłaczewska: Żagnica (żagiew) ruda Aeshna isoceles. [w:] wazki.pl [on-line]. [dostęp 2022-05-21].
↑ ^a ^b Jacek Wendzonka. Klucz do oznaczania dorosłych ważek (Odonata) Polski (pdf). „Odonatrix - Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego”. 1 (Suplement), czerwiec 2005. ISSN 1733-8239.
↑ ^a ^b Otto FriedrichO.F. Müller Otto FriedrichO.F., Enumeratio ac Descriptio Libellularum agri Fridrichsdalensis, [w:] Nova Acta Physico-Medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum, t. 3, 1767, s. 122–131 (łac.).
↑ Species taxon summary: isoceles Müller, 1764 described in Libellula. AnimalBase. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).
↑ Otto FriedrichO.F. Müller Otto FriedrichO.F., Favna insectorvm Fridrichsdalina, 1764, s. 61 (łac.).
↑ Zoonymie des Odonates : le nom Æshna isoceles Müller, 1767. [w:] Le blog de jean-yves cordier [on-line]. 2018-04-29. [dostęp 2022-05-21]. (fr.).

[uwaga1-7] Nazwa Libellula quadrifasciata jest obecnie traktowana jako młodszy synonim Aeshna grandis, czyli żagnicy wielkiej.

[schneider-1] T.T. Schneider T.T. i inni, Molecular Phylogeny of Holarctic Aeshnidae with a Focus on the West Palaearctic and Some Remarks on Its Genera Worldwide (Aeshnidae, Odonata), „Diversity”, 15 (9), 950, 2023, DOI: 10.3390/d15090950 (ang.).

[Checklist-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f D. Paulson, M. Schorr & C. Deliry: World Odonata List. 2023-11-10. [dostęp 2023-11-12]. (ang.).

[iucn-3] Isoaeschna isoceles, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[wazkipl-4] Ewa Miłaczewska: Żagnica (żagiew) ruda Aeshna isoceles. [w:] wazki.pl [on-line]. [dostęp 2022-05-21].

[Klucz-5] Jacek Wendzonka. Klucz do oznaczania dorosłych ważek (Odonata) Polski (pdf). „Odonatrix - Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego”. 1 (Suplement), czerwiec 2005. ISSN 1733-8239.

[oryg-6] Otto FriedrichO.F. Müller Otto FriedrichO.F., Enumeratio ac Descriptio Libellularum agri Fridrichsdalensis, [w:] Nova Acta Physico-Medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum, t. 3, 1767, s. 122–131 (łac.).

[AB-8] Species taxon summary: isoceles Müller, 1764 described in Libellula. AnimalBase. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).

[fauna-9] Otto FriedrichO.F. Müller Otto FriedrichO.F., Favna insectorvm Fridrichsdalina, 1764, s. 61 (łac.).

[blog-10] Zoonymie des Odonates : le nom Æshna isoceles Müller, 1767. [w:] Le blog de jean-yves cordier [on-line]. 2018-04-29. [dostęp 2022-05-21]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]