Żytno – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: Żytno w innych znaczeniach tej nazwy.

Żytno

wieś
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Żytnie
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	radomszczański
Gmina	Żytno
Liczba ludności (2011)	729
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	97-532[2]
Tablice rejestracyjne	ERA
SIMC	0148257
Położenie na mapie gminy Żytno Żytno
Położenie na mapie Polski Żytno
Położenie na mapie województwa łódzkiego Żytno
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego Żytno
50°55′37″N 19°37′40″E/50,926944 19,627778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Żytno – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Żytno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Żytno.

W 1198 roku Kagnimir wymienił miejscowości Borowno i Kamion na Żytno. Wzmianki o Żytnie pochodzące z końca XII wieku znajdują się w spisie fundatorów i kollatorów Zakonu Bożogrobców w Miechowie. Christon de Zythn ofiaruje dziesięcinę z tej miejscowości na potrzeby klasztoru. Z XIV wieku pochodzą pierwsze wzmianki o przetwórstwie rud metali. W 1358 roku zostaje utworzona parafia Niepokalanego Poczęcia NMP w Żytnie. W 1441 roku pierwszy raz dowiadujemy się o Żytnie jako osadzie miejskiej. W 1760 roku Żytno utraciło prawa miejskie. Ziemiami będącymi obecnie w gminie Żytno władały znane rody szlacheckie m.in.: Borzykowscy herbu Abdank, Pągowscy herbu Doliwa, Pukarzewscy herbu Śreniawa, Rędzińscy herbu Zadora, Życieńscy herbu Zadora, Ostrowscy herbu Korab, Siemieńscy herbu Leszczyc, Majowie herbu Starykoń, Moszyńscy herbu Łodzia, Koniecpolscy herbu Pobóg.

W gospodarce na terenie gminy dominowało rolnictwo. Od XIX wieku zaczęto tu uprawiać na skalę przemysłową buraki cukrowe i chmiel oraz powstały stadniny koni oraz stawy rybne. W XIX wieku następuje rozwój drobnego przemysłu (kuźnice, cegielnie, młyny, tartaki, gorzelnie, cukrownie). Mieszkańcy gminy brali czynny udział w powstaniach narodowych oraz w walkach partyzanckich w okresie II wojny światowej. W XIX i XX wieku w wielu miejscowościach na terenie gminy funkcjonowały szkoły oraz prowadzono aktywne życie kulturalne. W 1973 roku z połączenia trzech gromad: Borzykowy, Maluszyna i Żytna, powstała gmina Żytno.

Szkoła podstawowa w Żytnie po II wojnie światowej mieściła się w budynku dworskim. W 1992 roku wybudowano nowy budynek szkoły. W 2002 roku nadano jej imię Henryka Sienkiewicza.

Placówki oświatowe w Żytnie

• Przedszkole Publiczne
• Publiczna Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza, ul.Ogrodowa 16^[5].

We wsi funkcjonuje ośrodek zdrowia.

Mieszkańcy wyznania rzymskokatolickiego podlegają parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Żytnie.

Na terenie wsi znajdują się następujące obiekty wpisane do rejestru zabytków^[6]

• kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, 1860–1865, nr rej.: A/125 z 16.04.2012; kościół został konsekrowany 30 maja 1885 roku.
• cmentarz katolicki, poł. XIX w., nr rej.: 436/88 z 27.05.1988;
• skwer (miejsce po cmentarzu rzymskokatolickim), przy ul. Konopnickiej, nr rej.: 437/88 z 27.05.1988;
• zespół dworski, z pierwszej połowy XIX w.
  • dwór, nr rej.: 751 z 27.12.1967; należał do rodu Siemieńskich, którzy zbudowali też pobliski kościół Niepokalanego Poczęcia NMP. Po II wojnie światowej w budynku dworskim mieściła się szkoła podstawowa^[7]. Objekt jest w rękach prywatnych i jest w końcowej fazie odbudowy(2020). Po remoncie i modernizacji będzie tu działał hotel^[8][9].
  • park, nr rej.: A-240/78 z 19.07.1995.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Żytnie.

• Strona Gminy Żytno
• Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
• Żytno 1.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 901 .