Ad celebres rex cęlice – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ad celebres rex cęlice^[a] – średniowieczna sekwencja w języku łacińskim, zapisana w Kodeksie Matyldy, podarowanym prawdopodobnie Mieszkowi II około 1025–1028 przez księżnę lotaryńską Matyldę^[1][b].

Sekwencja została zapisana na pierwszych kartach kodeksu (f. 1v–2r)^[2], zaś na lewym marginesie obok tekstu sporządzono zapis nutowy neumami^[1]. Tekst i zapis muzyczny pochodzą prawdopodobnie ze skryptorium benedyktyńskiego klasztoru w St. Gallen, aczkolwiek charakter pisma różni się od zapisu całego kodeksu^[1]. Kodeks Matyldy przechowywany jest obecnie w Universitätsbibliothek Düsseldorf jako depozyt miasta Düsseldorf^[2].

Sekwencja Ad celebres rex cęlice jest najstarszym znanym zapisem tekstowo-nutowym, jaki znalazł się na terenie Polski, a tym samym prawdopodobnie najstarszą poświadczoną pieśnią liturgiczną wykonywaną w Polsce^[1][b]. Sekwencja znana była już wcześniej w innych krajach i zapisywana w różnych redakcjach od X wieku^[1].

Utwór składa się z 32 wersów o nieregularnej budowie^[1]. Przeznaczony był na święto Archanioła Michała^[1]. Stanowi modlitwę chwalącą Chrystusa, nawiązuje też do Boga Ojca i Trójcy Świętej^[1]. Główne treści wiążą się z chrześcijańską angelologią, a zwłaszcza z nauką o aniołach Pseudo-Dionizego^[1]. W sekwencji wymienionych jest 9 chórów anielskich. Osobno wspomniani zostali archaniołowie: Michał, Gabriel i Rafał^[1].

• Teresa Michałowska: Literatura polskiego średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16675-5.
• Roman Michałowski. „Kodeks Matyldy : księga obrzędów z kartami dedykacyjnymi”, oprac. i edycja Brygida Kürbis z zespołem: Bogdan Bolz, Bogusław Nadolski, Danuta Zydorek, Kraków 2000 : [recenzja]. „Studia Źródłoznawcze”. 40, s. 225–228, 2002.