Alchemia hinduistyczna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Alchemia hinduistyczna – alchemia praktykowana przez wyznawców różnych nurtów hinduizmu. Wielu indyjskich siddhów było alchemikami. Teksty tantryzmu definiują rasajanę jako piątą z siddhi^[1].

Potwierdzone źródłami informacje o praktykach indyjskiej alchemii pochodzą z II połowy I w. n.e.^[2] Zdaniem P.CH. Raya alchemia indyjska powstała w Indiach samodzielnie, jej pojawienie się nie zostało zainicjowane obcym wpływem^[3] . Jednak część komentatorów wnioskuje o wpływach arabskich^[4], w tym szczególnie na alchemię buddyjską (Nagardżuna). Mircea Eliade podaje jako argument, że pisma alchemiczne tworzono również na obszarach subkontynentu indyjskiego słabo zislamizowanych, w tym w Nepalu i tamilskim południu Indii^[5].

Hinduistyczne podania o żywiołach ukształtowały się w okresie około 500 p.n.e.^[2] Zaliczano do nich (wyliczając od najmniejej subtelnych) następujące kategorie:

• ziemia (prythiwi)
• woda
• ogień (tedźas)
• powietrze (waju)
• eter (przestrzeń, akaśa).

Początkowo hinduistyczni indyjscy alchemicy rozróżniali jedynie 6 metali. Około 1363 Sangadhara wyróżnił kolejne metale, w tym brąz i mosiądz. Następnie Adhamalla – komentator dzieł Sanngadhary opisał korespondencję pomiędzy metalami i planetami.

• Złoto identyfikowano z Agnim – bóstwem ognia. Tradycja głosi, iż powstało ze spermy tego boga w wyniku kontaktu z wodą^[2].
• Rtęć przyporządkowana została bogowi Śiwie już w pismach Adhamalla^[3]. Śiwę uznawano za ojca i nauczyciela systemu rtęciowo-siarkowego (rasajana, trb. rasāyana, droga rtęci), popularnego nurtu hinduistycznej tradycji alchemicznej w okresie XII – XIV w.

• Rasalinga