French
DeutschAndrzej Nowikow – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Pełne imię i nazwisko | Andrzej Bohdan Nowikow | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 30 kwietnia 1908 | ||||||||
| Data i miejsce śmierci | |||||||||
| Pozycja | pomocnik, obrońca | ||||||||
| Kariera seniorska | |||||||||
| |||||||||
| Kariera trenerska | |||||||||
| |||||||||
| Dorobek medalowy | |||||||||
| |||||||||
Andrzej Bohdan Nowikow (ur. 30 kwietnia 1908 w Warszawie, zm. 12 września 1939 pod Birczą lub wiosną 1940 w Charkowie) – polski sportowiec (piłkarz, tenisista stołowy i hokeista), trener hokeja, sędzia narciarski oraz ratownik górski i oficer rezerwy Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Sergiusza (ur. 1864), generała majora armii rosyjskiej, i Heleny z Narwoń-Jakubowskich (Heleny Narvi Jakubowskiej)[1] urodzony 30 kwietnia 1908 w Warszawie, ówczesnej stolicy Królestwa Polskiego[2][3][4][5].
Przed 1 września 1925 został przyjęty w poczet graczy Polskiego Związku Piłki Nożnej jako zawodnik Polonii Warszawa i otrzymał dowód tożsamości gracza nr 3737[6]. W barwach Polonii, w Mistrzostwach Polski w 1926 zdobył tytuł wicemistrza kraju, natomiast w sezonie 1927–1932 i 1934, rozegrał łącznie 96 meczy w Lidze[7].
Szkołę podchorążych rezerwy ukończył w stopniu plutonowego podchorążego w kompanii ciężkich karabinów Batalionu Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5 w Łobzowie (sierpień 1931 – maj 1932), a następnie odbył praktykę w 21 pułku piechoty w Warszawie[8]. Później ukończył Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie[1]. Po ukończeniu studiów wyjechał do Krynicy, gdzie został zawodnikiem i trenerem klubu hokejowego KTH Krynica[9][10][11]. W Mistrzostwach Polski w 1937 trenowana przez niego drużyna zdobyła zajęła trzecie miejsce[12]. Był także cenionym organizatorem sportu w uzdrowisku[10]. Uczestniczył w pracach Komisji Saneczkarskiej Polskiego Związku Narciarskiego[13]. Był honorowym nauczycielem narciarstwa–instruktorem mianowanym przez PZN, sędzią okręgowym PZN oraz członkiem okręgowych komisji egzaminacyjnych dla instruktorów i dla sędziów[14].
Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 353. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. 20 grudnia 1937 ukończył kurs ratownictwa górskiego Towarzystwa Krzewienia Narciarstwa i został kierownikiem Zimowego Górskiego Pogotowia TKN w Krynicy[16][17].
Jesienią 1938 został powołany na ćwiczenia rezerwy w 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu[9]. Wziął udział w operacji zaolziańskiej[9]. 24 sierpnia 1939 został zmobilizowany do Sądeckiego Batalionu Obrony Narodowej i wyznaczony na stanowisko dowódcy plutonu w 3 kompanii ON „Krynica”[9][18][19]. W szeregach tego oddziału uczestniczył w kampanii wrześniowej[9]. Po 11 września objął dowództwo 3 kompanii[18].
Według większości źródeł poległ 12 września 1939 lub zmarł następnego dnia, w następstwie odniesionych ran, w walce pod Birczą i został pogrzebany w zbiorowej mogile na cmentarzu w Borownicy[9][20][a]. Stefan Csorich – żołnierz 3 kompanii ON i zawodnik KTH Krynica wspominał o pozostawieniu porucznika Nowikowa na polu walki i swoim wrażeniu, że został on śmiertelnie ranny[21].
24 marca 2009 minister obrony narodowej Bogdan Klich mianował pośmiertnie Andrzeja Nowikowa na stopień kapitana jako ofiarę sowieckiej zbrodni w Charkowie wiosną 1940[22]. Na łamach „Krynickich Zdrojów” odnośnie porucznika Nowikowa pojawiła się wzmianka, że zginął w Katyniu[23].
Był żonaty, miał jedno dziecko[1].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Akta Sądu Grodzkiego w Muszynie o uznanie za zmarłego, sygn. IPN Kr 18/537, „Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej. Żołnierze września” oraz Tadeusz Kryska-Karski „Straty korpusu oficerskiego 1939-1945”, Londyn 1996, na str.589 widnieje zapis, że poległ pod Birczą 12 IX 1939 r. pochowany na cmentarzu w Borownicy. [2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Korusiewicz 2009 ↓, s. 100.
- ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-19].
- ↑ Gdzie jest krwawy gen. Nowikow? Rozmowaa naszego współpracownika z b. gen. Sergjuszem Nowikowem. „Ilustrowana Republika”. 250, s. 7, 1932-09-10. Łódź.
- ↑ Wyjaśnienie. „Dzień Dobry : dziennik ilustrowany”. 263, s. 4, 1932-09-21. Warszawa..
- ↑ Przyjęto w poczet graczy PZPN. „Komunikat Oficjalny Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w Krakowie”. 5, s. 5, 1926-07-30. Kraków..
- ↑ Nowikow Andrzej. polska-pilka.pl. [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Rybka 1932 ↓, s. 63.
- ↑ a b c d e f Korusiewicz 2009 ↓, s. 101.
- ↑ a b Andrzej Nowikow - pamiętamy. Zawsze KTH. [dostęp 2024-12-22].
- ↑ Jerzy Chełmecki. Polskie Davos. Krynica Górska − stolica hokeja i saneczkarstwa w okresie międzywojennym. „Dyskobol”. 2 (18), s. 5, 2023. Warszawa.
- ↑ Chełmecki 2023 ↓, s. 5.
- ↑ Kołodziej, Szatkowski i Hanusz 2021 ↓, s. 85.
- ↑ Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1934–35. Kraków: Wydawnictwo Polskiego Związku Narciarskiego, 1934, s. 54, 61, 94, 100.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 136.
- ↑ Korusiewicz 2009 ↓, s. 100–101.
- ↑ Nasza historia. GOPR - Grupa Krynicka. [dostęp 2024-12-22].
- ↑ a b Batalion ON „Nowy Sącz”. Obrona Narodowa II RP 1937-1939. [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Stefan Csorich. Kierunek Krynica – 60 lat temu. „Krynickie Zdroje”. 9 (55), s. 6–7, wrzesień 1999. Krynica-Zdrój.
- ↑ Kryska-Karski 1996 ↓, s. 589.
- ↑ Stefan Csorich. Kierunek Krynica – 60 lat temu : część II wspomnień. „Krynickie Zdroje”. 10 (56), s. 4, październik 1999. Krynica-Zdrój.
- ↑ Decyzja Nr 95 Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 marca 2009 roku zmieniająca decyzję w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON. Decyzja weszła w życie z dniem podpisania.
- ↑ Krynicki GOPR – Początki. „Krynickie Zdroje”. 1 (16), s. 5, kwiecień 1996. Krynica-Zdrój. [dostęp 2025-01-28]. Cytat: Andrzej Nowikow (...), doskonały hokeista i narciarz, zginął w Katyniu).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bataljon Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr. 5. Tadeusz Rybka (red.) Wojciech Dąbrowski (red.) Seweryn Eustachiewicz (red.) Stefan Reychman (red.) Jan Niedziałkowski (red.) Stanisław Biłeńki. Kraków: 1932.
- Rafał Kołodziej, Wojciech Szatkowski, Halina Hanusz: Historia Polskiego Związku Narciarskiego 1919–2021. Kraków: Polski Związek Narciarski, 2021. ISBN 978-83-66027-83-1.
- Stanisław Korusiewicz. Polegli zmarli i zaginieni podczas wojny obronnej 1939 roku. „Almanach Sądecki”. 3/4 (68/69), 2009. Nowy Sącz.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Tadeusz Kryska-Karski: Straty korpusu oficerskiego 1939-1945. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1996. ISBN 0-85065-252-9.