Arzachel (krater księżycowy) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Arzachel
Ilustracja
Zdjęcie wykonane przez Lunar Orbiter 4
Ciało niebieskie

Księżyc

Średnica krateru

96 km

Głębokość krateru

3,6 km

Źródło nazwy

Abū Ishāq Ibrāhīm al-Zarqālī

Położenie na mapie Księżyca
Mapa konturowa Księżyca, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Arzachel”
Księżyc18°12′S 1°54′W/-18,200000 -1,900000

Arzachel – stosunkowo młody księżycowy krater uderzeniowy położony w górach w południowo-centralnej części widocznego Księżyca, zbliżony do księżycowego południka zerowego (środek widocznego Księżyca). Znajduje się on na południe od krateru Alphonsus i wraz z Ptolemeuszem położonym dalej na północ, te trzy kratery tworzą widoczną linię kraterów na wschód od Mare Nubium. Mniejszy Alpetragius leży w północno-zachodniej części, a Thebit w południowo-zachodniej, oba wzdłuż krawędzi morza księżycowego.

Arzachel jest niezwykle ostry w swej strukturze i jest jednym z ulubionych obiektów księżycowych dla zaawansowanych astronomów amatorów, który jest widoczny przez teleskop. Brzeg Arzachela pokazuje niewiele oznak zniszczenia i posiada obszerną tarasową strukturę wewnętrzną, zwłaszcza nieco powyżej krawędzi wschodniej. Istnieje też chropowaty zewnętrzny wał, który łączy pasma rozciągające się od północnego krańca krateru do południowej krawędzi Alphonsusa.

Nierówny centralny szczyt Arzachela jest bardzo wyraźny, wyrasta 1,5 kilometra ponad poziom terenu i jest nieznacznie przesunięty na zachód z łukowatym wygięciem od południa do północnego wschodu. Powierzchnia jest stosunkowo gładka z wyjątkiem kilku nieregularności w południowo-zachodniej ćwiartce krateru. Od północnej ściany do południowo-wschodniej krawędzi rozciąga się system bruzd nazywany Rimae Arzachel. Na środku od strony wschodniej na powierzchni krateru znajduje się drugi, mniejszy krater wraz z kolejnymi dwoma zlokalizowanymi dość blisko niego.

Widok z Apollo 12 od strony południowej

Arzachel to latynizacja nazwiska arabskiego astronoma i matematyka Abū Ishāq Ibrāhīm al-Zarqālī. Jak wiele z kraterów na Księżycu w pobliżu, Arzachel został nazwany przez Giovanniego Ricciolego, którego nomenklatura z 1651 roku stała się standardem[1]. Wcześniej księżycowi kartografowie nazywali krater różnymi nazwami: Michael van Langren na mapie z 1645 nazywa Annae, Reg. Fran., od Anny, regentki Francji[1], Jan Heweliusz nazwał go Mons Cragus[1] od góry Krágos położonej na terytorium dzisiejszej Turcji.

Kratery satelickie[2]

[edytuj | edytuj kod]
Widok z Apollo 16 od strony południowej

Zgodnie z konwencją, cechy te są oznaczane na księżycowych mapach przez umieszczanie liter po tej stronie środka krateru, która jest bliżej Arzachela.

Arzachel Szerokość geograficzna Długość geograficzna Średnica
A 18,0° S 1,5° W 10 km
B 17,0° S 2,9° W 8 km
C 17,4° S 3,7° W 6 km
D 20,2° S 2,1° W 8 km
H 18,7° S 2,0° W 5 km
K 18,3° S 1,6° W 4 km
L 20,0° S 0,1° E 8 km
M 20,6° S 0,9° W 3 km
N 20,4° S 2,2° W 3 km
T 17,7° S 1,3° W 3 km
Y 18,2° S 4,3° W 4 km

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Ewen A. Whitaker, Mapping and Naming the Moon, Cambridge University Press, 1999, strony 197, 203, 211.
  2. Lista kraterów księżycowych [online].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]