Automobil und Aviatik – Wikipedia, wolna encyklopedia

Automobil und Aviatik AG

Państwo	Rzesza Niemiecka
Data założenia	1909
Forma prawna	Spółka akcyjna (AG)
Dyrektor	Georges Chatēl
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Automobil und Aviatik AG – niemiecka wytwórnia lotnicza, założona w 1909 roku, produkująca samoloty wojskowe podczas I wojny światowej pod nazwą Aviatik. Istniała ponadto odrębna austro-węgierska wytwórnia Aviatik.

Spółka akcyjna Automobil und Aviatik AG została założona 10 grudnia 1909 roku w Mülhausen-Burzweiler w ówczesnej niemieckiej Alzacji (obecnie Miluza we Francji)^[1]. Powstała z połączenia zakładów motoryzacyjnych i rowerowych Fahrrad und Automobilfabrik Alzatczyka Georges'a Chatēla z zakładami lotniczymi Aviatik GmbH należącymi do Chatēla i Henriego Jeannina^[2]. Początkowo produkowała samoloty na licencji francuskiej: dwupłaty ze śmigłem pchającym Farmana i jednopłaty Hanriota, na rynek cywilny i do szkolenia^[1]. Wytwórnia prowadziła także własną szkołę lotniczą w pobliskim Habsheim^[2]. W grudniu 1910 roku Aviatik dostarczył pierwszy samolot dla niemieckiego lotnictwa wojskowego (dwupłat Aviatik-Farman), w ciągu następnych dwóch lat dostarczył ich dalsze 14 (12 dwupłatów i 2 jednopłaty)^[2].

Od 1912 roku firma Aviatik rozpoczęła produkcję samolotów własnej konstrukcji – dwupłatów projektu głównego konstruktora inżyniera Roberta Wilda (Szwajcara)^[2]. Dzięki solidnej konstrukcji i dobrym osiągom, potwierdzonym przez zdobycie kilku rekordów, samoloty Aviatik szybko zdobyły popularność, a sama firma stała się jednym z głównych producentów samolotów dla lotnictwa niemieckiego przed I wojną światową^[1]. W 1913 roku lotnictwo zamówiło 101 samolotów Aviatik (więcej, niż innych producentów^[3]. Były one także eksportowane i budowane na licencji przez firmy zagraniczne (austriacką Weiser & Sohn, włoską SAML, rosyjską Anatra)^[3]. Wraz z Weiser, niemiecki Aviatik założył także austro-węgierską wytwórnię Oesterreichisch-Ungarische Flugzeugfabrik Aviatik, która produkowała samoloty pod tą samą nazwą^[4]. Przed wojną i po jej wybuchu produkowano dla niemieckiego lotnictwa wojskowego wielozadaniowe nieuzbrojone dwupłaty kategorii B (B.I i B.II).

W obliczu wybuchu I wojny światowej, podczas mobilizacji, fabryka została ewakuowana 1 sierpnia 1914 roku w miejsce bardziej oddalone od granicy francuskiej – do Fryburga (dyrektor Georges Chatēl zginął jednak podczas ostrzału artyleryjskiego 12 sierpnia w toku walki o Mülhausen)^[5]. Z uwagi na zagrożenie bombardowaniami, fabryka została następnie przeniesiona dalej na wschód, do nowo zbudowanych hal w Lipsku-Heiterblick, uruchomionych w czerwcu 1916 roku^[1]. Fabryka zatrudniała w 1914 około 200 pracowników, we Fryburgu ok. 700, a na koniec wojny w Lipsku – 1600^[6]. Szkoła lotnicza została przeniesiona do Fryburga, następnie Lipska-Mockau, a po jej zniszczeniu przez pożar pod koniec 1916, została przeniesiona w 1917 roku do Bork pod Berlinem (do dawnej szkoły Grade)^[6].

Od wiosny 1915 roku produkowano uzbrojone samoloty Aviatik C.I, następnie Aviatik C.III.

W późniejszym okresie wojny, Aviatik zajmował się głównie produkcją licencyjną, m.in. produkując 800 samolotów DFW C.V w 1917 roku^[7] (oznaczonych początkowo jako Aviatik C.VI)^[8]. Powstała też pewna liczba własnych projektów samolotów rozpoznawczych i myśliwskich, lecz nie były produkowane seryjnie dla niemieckiego lotnictwa^[8].

• Peter M. Grosz: Aviatik C.I. Berkhamsted: Albatros Productions, 1997, seria: Windsock Datafile. no.63. ISBN 0-948414-95-2. (ang.).
• Peter M. Grosz: Aviatik B-types. Berkhamsted: Albatros Productions, 2003, seria: Windsock Datafile. no.102. ISBN 1-902207-57-2. (ang.).