Błatnia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Błatnia
Ilustracja
Położenie Błatniej w paśmie
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Pasmo

Beskid Śląski, Karpaty

Wysokość

917 m n.p.m.

Położenie na mapie Beskidu Śląskiego
Mapa konturowa Beskidu Śląskiego, u góry nieco na prawo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Błatnia”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Błatnia”
Ziemia49°44′55″N 18°56′43″E/49,748611 18,945278

Błatnia (917 m n.p.m.) – szczyt górski w Paśmie Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim[1].

W 1571 r. wymieniana była w dokumentach niemieckich jako Berg Blatin, później w pismach czeskich jako Blatny lub Blatna. Po I wojnie światowej podawano nazwę Błatnia, gwarowo Błatnio[2], na dawnych mapach podawana jest także nazwa Góra Blatnia[3]. Pod koniec XX wieku w przewodnikach turystycznych zaczęto podawać nazwę Błotny[2], jednak w Państwowym Rejestrze Nazw Geograficznych figuruje nazwa „Błatnia”[4].

Topografia

[edytuj | edytuj kod]

To niewybitne wypiętrzenie grzbietu, wznoszące się niecałe 4 km na zachód od Klimczoka, jest zwornikiem dla biegnącego w kierunku zachodnim ramienia CzuplaŁazkaZebrzydki oraz dla odgałęziającej się ku północy rosochy Przykrej, Wielkiej Polany i Palenicy[3]. Błatnia jest także uważana za zwornik dla Pasma Błatniej, będącego przedłużeniem na zachód Pasma Klimczoka i Szyndzielni[2]. Góruje nad dolinami trzech potoków: Jasienica, Chrobaczy i Błatnia (ten ostatni w górnej części Doliny Wapienicy)[1]. Większą część stoków pokrywają lasy mieszane lub bukowe, ale na wierzchołku, grzbietach w jego rejonie oraz południowych stokach opadających ku dolinie potoku Chrobaczego w Brennej jest ciąg polan, które do II wojny światowej stanowiły tradycyjny ośrodek gospodarki pasterskiej[2]. Dawno jednak zaprzestano ich użytkowania, zarosły lasem i niektóre z nich istnieją już tylko na mapie (np. Hybnia, Stefanka). Istnieją jeszcze polany Szarówka, Stara Łąka, Bukowy Groń i największa, szczytowa polana Stołówka[1].

Przez Błatnią przebiega granica między Bielskiem-Białą i Brenną[1]

Schronisko turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Schronisko PTTK na Błatniej powstało w latach 1925–1926. Zostało wybudowane przez niemieckie Towarzystwo Turystyczne „Przyjaciele Przyrody” (niem. Touristen-Verein „Naturfreunde”) z Aleksandrowic. W 1945 zostało przejęte przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, następnie Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze[5].

Obok schroniska węzeł szlaków turystycznych, którymi dotrzeć można m.in. na Klimczok, Szyndzielnię, Przełęcz Salmopolską, do Brennej, Jaworza, Wapienicy, Skoczowa, Grodźca[6].

Niedaleko schroniska na Błatniej, pod Wielką Cisową, istniała też chatka studencka „Wysoki Zamek”, ale uległa całkowitemu zniszczeniu w wyniku pożaru w latach 90[2]. XX wieku. Obecnie w pobliżu tego miejsca znajduje się restauracja „Rancho”.

Panorama ze szczytu

[edytuj | edytuj kod]

Charakterystyczny kopiec na szczycie Błotnego jest doskonałym punktem widokowym. Oferuje on jedną z nielicznych w Beskidzie Śląskim pełną, dookolną panoramę, obejmującą wszystkie najciekawsze szczyty tej grupy górskiej. Na wschodzie, poza zalesioną kopułą Stołowa, wznosi się masyw Trzech Kopców i Klimczoka, opadający w lewo przez Szyndzielnię ku Pogórzu Cieszyńskiemu. Zwrócone ku nam stoki Klimczoka i Szyndzielni pokrywają lasy bukowo-świerkowo-jodłowe, opadające do Jeziora Wielka Łąka w Wapienicy. Na prawo od Klimczoka wyłania się upstrzony polanami masyw Skrzycznego (1257 m) – najwyższego szczytu Beskidu Śląskiego. Biegnie od niego w prawo przez Małe Skrzyczne, Malinowską Skałę i Zielony Kopiec aż po czerniejący w dali wał Baraniej Góry (1220 m), główny grzbiet Pasma Baraniej Góry i Skrzycznego. Na bliższym planie ponad doliną Brennej widnieje dwugarbny Kotarz, zza niego wysuwa się grzbiet Starego Gronia, a spoza Starego Gronia wybiega pasmo Trzech Kopców WiślańskichOrłowej i Równicy, zakończone wzniesieniem Lipowskiego Gronia. Na dalszym planie ponad Trzema Kopcami Wiślańskimi widzimy zalesioną kulminację Kiczor, na prawo od nich stromo opadający ku północy Stożek, a dalej całe pasmo graniczne z Cieślarem, Wielkim Soszowem i oddzieloną szerokim siodłem przełęczy Beskidek Wielką Czantorią (995 m). Na południowym zachodzie horyzont zamykają szczyty Beskidu Morawsko-Śląskiego: ponad Wielkim Soszowem grzbiet Wielkiego Połomu (1067 m), ponad przełęczą Beskidek – masyw Kozubowej (981 m). Na prawo od Czantorii wyraźny stożek Jaworowego (1032 m) wtapia się w masyw Ropicy (1082 m), zaś ponad nimi dominuje Łysa Góra (Lysá hora, 1323 m) – najwyższy szczyt tej grupy górskiej. Na południu ponad garbami Kotarza widać w perspektywicznym skrócie nałożone na siebie szczyty pasma Wielkiej Raczy w Beskidzie Żywieckim, a ponad nimi pokazują się czasem najwyższe wierzchołki Małej Fatry na Słowacji. Po stronie północnej widać rozległą panoramę miasteczek i wsi śląskich od Skoczowa po Bielsko-Białą. W profilu Doliny Wapienicy interesująco prezentują się bielskie osiedla mieszkaniowe dzielnicy Aleksandrowice. W dali połyskuje tafla wody Zbiornika Goczałkowickiego, a przy sprzyjających warunkach atmosferycznych widoczne są nawet odległe Wzgórza Łazisko-Mikołowskie.

Panorama z hali na Błatniej
Panorama z hali na Błatniej

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]
  • szlaki piesze:
szlak turystyczny żółty z Jaworza Centrum – 2 godz. z powrotem 1:30 godz.
szlak turystyczny niebieski z Wapienicy – 3 godz., z powrotem 2:30 godz.
szlak turystyczny zielony szlak turystyczny czerwony ze Skoczowa przez Łazek – 4 godz. (znakami zielonymi, a potem czerwonymi),
szlak turystyczny czerwony z Jaworza Nałęża przez Łazek – 2:45 godz, z powrotem 2:30 godz.
szlak turystyczny żółty z Klimczoka – 1.30 godz, z powrotem 1:30 godz.
szlak turystyczny żółty szlak turystyczny czerwony z Brennej – Kotarz przez przełęcz Karkoszczonkę 2:30 godz. (znaki żółte, a potem czerwone),
szlak turystyczny żółty szlak turystyczny czerwony ze Szczyrku – 2:30 godz. (znaki żółte, a potem czerwone).
  • szlaki piesze zlikwidowane:
szlak turystyczny niebieski Z Grodźca – w 2010 roku zlikwidowany na odcinku Grodziec Śląski – Łazek[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2023-06-06].
  2. a b c d e Mirosław Barański, Beskid Śląski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 18, 165, 166, ISBN 978-83-89188-71-7.
  3. a b Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2023-05-22].
  4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024
  5. Tomasz Biesik, Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Mały i Beskid Śląski, Bielsko-Biała: Wyd. „Logos” Agnieszka Korzec-Biesik, 2013, s. 154–169, ISBN 978-83-925599-3-1.
  6. a b Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.