Brama Raduńska – Wikipedia, wolna encyklopedia
Brama Raduńska z kamiennym akweduktem nad fosą (po lewej), ok. 1620 r. | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ budynku | ufortyfikowany przepust wodny z akweduktem |
Ukończenie budowy | 1480 |
Ważniejsze przebudowy | 1563, 1636 |
Zniszczono | 1895 |
Położenie na mapie Cesarstwa Niemieckiego | |
54°21′11,6516″N 18°38′41,2354″E/54,353237 18,644788 |
Brama Raduńska (niem. Radaunetor)[1] – niezachowany obiekt hydrotechniczny w ciągu nowożytnych obwałowań Starego Miasta w Gdańsku. Pozwalał na przepływ wód Kanału Raduni przez miejskie fortyfikacje.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kanał Raduni to sztuczny przekop rzeki Raduni, wykopany w XIV wieku przez Zakon krzyżacki w celu zapewnienia Gdańskowi wody pitnej, energii dla młynów oraz dla zasilenia fos miejskich. W drugiej połowie XV wieku Stare Miasto otoczono od zachodu nowym ciągiem murów miejskich z fosą, co spowodowało konieczność przeprowadzenia wód Kanału Raduni przez nowe umocnienia[2]. Problemem była zwłaszcza głęboka fosa, nad którą trzeba było przeprowadzić wody Kanału[3]. W tym celu w 1480 roku zbudowano przepust w murach i chroniącą go Bramę Raduńską[2]. Brama miała formę niewielkiego budynku, w którym mieścił się przepust, przylegający do niezachowanej Baszty Raduńskiej[4]. Przepust Bramy Raduńskiej był zamykany opuszczaną w nurt wody kratą[5].
Obiekt został przebudowany w 1563 roku. Odtąd znajdował się przy lewym czole Bastionu św. Elżbiety, poprzedzony kamiennym akweduktem ponad fosą, wspartym na łękach. Akwedukt posiadał cztery kamienne wieżyczki, uniemożliwiające przejście po koronie obiektu. W 1636 roku, podczas przebudowy Bastionu św. Elżbiety, zburzono kamienny akwedukt i zastąpiono go drewnianym. Nad przepustem znajdował się herb Gdańska[6]. Bramę rozebrano w 1895 roku[5].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Grzegorz Bukal (red.): Fortyfikacje Gdańska. Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, 2006. ISBN 83-919189-6-3.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gedanopedia – Bramy.
- ↑ a b Gedanopedia – Kanał Raduni.
- ↑ Bukal s. 113.
- ↑ Architektura średniowiecza i starożytności – Gdańsk – miejskie mury obronne.
- ↑ a b gdanskastrefa – Baszta Bramy Raduńskiej.
- ↑ Bukal s. 113-114.