Carta Pisana – Wikipedia, wolna encyklopedia

Carta Pisana – najstarszy zachowany portolan, datowany na koniec XIII wieku. Obecnie znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej Francji w Paryżu.

Mapa powstała około 1275–1300 roku^[1][2]. Wykonano ją na karcie pergaminowej o wymiarach 0,5×1,05 m. Zachowała się w złym stanie, co świadczy o tym, że swego czasu była intensywnie eksploatowana^[2]. Autor i pierwotny właściciel mapy są nieznani^[2]. Przypuszczalnie została opracowana w Genui^[3], zaś nazwę Carta Pisana nadano jej z tego powodu, że później należała do rodziny bogatych kupców z Pizy^[1].

Na mapie zaznaczono dokładną linię brzegową Morza Śródziemnego i Morza Czarnego, z naniesionymi prostopadle do niej nazwami około tysiąca portów i obiektów nadmorskich. Kontur zachodnich wybrzeży Europy ukazano natomiast schematycznie, Wielka Brytania przedstawiona została tylko ogólnikowo, w nieforemnym kształcie^[1][2]. Umieszczony koło Akki symbol krzyża jest jedną ze wskazówek do datowania portolanu – twierdza ta została bowiem w 1291 roku zdobyta i zrównana z ziemią przez muzułmanów^[2]. Anonimowy autor posłużył się podziałką liniową, co stanowi ewenement na tle innych ówczesnych map. Podziałkę narysowano w formie nałożonych na mapę dwóch okręgów podzielonych na części opisane kierunkami świata. Na obszarze Afryki Północnej, nie objętej okręgami, umieszczono natomiast siatkę kwadratów^[2].