Charpentiera – Wikipedia, wolna encyklopedia

*Charpentiera*
	; Charpentiera obovata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	szarłatowate
Rodzaj	Charpentiera
	Nazwa systematyczna
	Charpentiera Gaudich.; Voy. Uranie: 444 (1829)
	Typ nomenklatoryczny
	C. obovata Gaudichaud-Beaupré
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Charpentiera – rodzaj roślin z rodziny szarłatowatych. Obejmuje sześć gatunków^[3]. Pięć z nich jest endemitami Hawajów, a jeden rośnie 2800 km dalej na południu – na wyspach Tubuai i Raivavae w archipelagu Îles Australes^[3]^[5].

Lekkie gałęzie tych drzew były używane na podobieństwo fajerwerków przez Hawajczyków w tradycji ʻōahi. Podpalone gałęzie zrzucane były z wysokich klifów wyspy Kauaʻi, gdzie następnie unoszone były w powietrzu przez prądy wznoszące^[6].

Morfologia

Pokrój: Smukłe i niskie, czasem mające krzaczasty wygląd drzewa do kilku m wysokości lub bardziej okazałe drzewa o tęgim pniu i wysokości sięgającej ponad 12 m^[7].
Liście: Pojedyncze, skrętoległe, o długości blaszki od kilku do 40 cm^[7], blaszki u różnych gatunków cienkie lub skórzaste^[8].
Kwiaty: Drobne, wiatropylne, jednopłciowe i obupłciowe (o różnej proporcji typów kwiatów u różnych gatunków), zebrane w zwisające wiechy^[7]. W obrębie kwiatostanu wyrastają pojedynczo w kątach przysadek. Listków okwiatu 5, wolnych, nagich lub owłosionych. Pręcików 5, u dołu zrośniętych kubeczkowato. Zalążnia z pojedynczym zalążkiem zwieńczona krótką szyjką słupka lub bez niego. Znamiona dwa^[8].
Owoce: Drobne orzeszki zawierające czarne nasiono^[2].

Systematyka

Rodzaj z rodziny szarłatowatych Amaranthaceae w jej szerokim ujęciu (obejmującym komosowate Chenopodiaceae). W obrębie rodziny rodzaj sytuowany jest blisko pozycji bazalnej podrodziny Amaranthoideae (poprzedzony jest tylko przez zajmujący bardziej bazalną pozycję rodzaj Bosea), której wyodrębnienie datowane jest na 59,5 miliona lat temu^[2].

Wykaz gatunków^[3]

Charpentiera australis Sohmer
Charpentiera densiflora Sohmer
Charpentiera elliptica (Hillebr.) A.Heller
Charpentiera obovata Gaudich.
Charpentiera ovata Gaudich.
Charpentiera tomentosa Sohmer

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-07-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Charpentiera Gaudich.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-07].
↑ Charpentiera. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-07-07].
↑ S. H. Sohmer. Revision of the genus Charpentiera (Amaranthaceae). „Brittonia”. 24, s. 283–312, 1972.
↑ A. C. Medeiros, C.F. Davenport, C.G. Chimera: Auwahi: Ethnobotany of a Hawaiian Dryland Forest. Cooperative National Park Resources Studies Unit, University of Hawaiʻi at Mānoa, 1998. s. 39–40. [dostęp 2009-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu].
↑ ^a ^b ^c S. H. Sohmer. A Preliminary Report of the Biology of the Genus Charpentiera (Amaranthaceae). „Pacific Science”. 27, 4, s. 399-405, 1973.
↑ ^a ^b KlausK. Kubitzki KlausK., J.G.J.G. Rohwer J.G.J.G., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants, dicotyledons: magnoliid, hamamelid, and caryophyllid families, Berlin 1993, s. 81, ISBN 978-3-662-02899-5, OCLC 861705944 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-07-07] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-07] (ang.).

[powo-3] Charpentiera Gaudich.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-07].

[ing-4] Charpentiera. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-07-07].

[sohmer-5] S. H. Sohmer. Revision of the genus Charpentiera (Amaranthaceae). „Brittonia”. 24, s. 283–312, 1972.

[6] A. C. Medeiros, C.F. Davenport, C.G. Chimera: Auwahi: Ethnobotany of a Hawaiian Dryland Forest. Cooperative National Park Resources Studies Unit, University of Hawaiʻi at Mānoa, 1998. s. 39–40. [dostęp 2009-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu].

[sohmer2-7] S. H. Sohmer. A Preliminary Report of the Biology of the Genus Charpentiera (Amaranthaceae). „Pacific Science”. 27, 4, s. 399-405, 1973.

[kubitzki-8] KlausK. Kubitzki KlausK., J.G.J.G. Rohwer J.G.J.G., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants, dicotyledons: magnoliid, hamamelid, and caryophyllid families, Berlin 1993, s. 81, ISBN 978-3-662-02899-5, OCLC 861705944 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]