Chrobotek strojny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Chrobotek strojny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	miseczniaki
Rząd	misecznicowce
Rodzina	chrobotkowate
Rodzaj	chrobotek
Gatunek	chrobotek strojny
Nazwa systematyczna
Cladonia bellidiflora (Ach.) Schaer. Lich. helv. spicil. 1: 35 (1823)
Multimedia w Wikimedia Commons

Chrobotek strojny (Cladonia bellidiflora (Ach.) Schaer.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)^[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1]

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1798 Erik Acharius jako Lichen bellidiflorus (w tłumaczeniu na język polski: porost strojny). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1823 Ludwig Emanuel Schaerer, przenosząc go do rodzaju Cladonia^[1].

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski^[2].

Plecha pierwotna w postaci drobnych, karbowanych lub wcinanych łusek, które mogą być trwałe lub zanikające. Mają długość 2–10 mm. Wzniesione lub pokładające się podecja mają wysokość 2–5 (8) cm i grubość 0,7–3(6) mm. Na przekroju poprzecznym są nieregularnie wałeczkowate lub trąbkowate. Mają dość zróżnicowane kształty: mogą być proste lub słabo rozgałęzione, zakończone tępo, ostro lub niewielkimi kieliszkami. Czasami tworzą 2–3 piętrowe pięterka. Kora podecjów jest ciągła lub areolkowana i ma barwę słomkowożółtą, żółtozieloną, zieloną lub szarozieloną. Jest w całości lub przynajmniej w dolnej części pokryta licznymi łuskami. Brak urwistków^[3][4].

Na szczytach podecjów zazwyczaj dość licznie występują owocniki w postaci lecideowych apotecjów. Mają czerwoną barwę i średnicę 0,5–4 mm. Na jednym podecjum występuje jedno lub kilka apotecjów. Powstają w nich zarodniki. W jednym worku powstaje po 8 bezbarwnych, jednokomórkowych zarodników o rozmiarach 9–12 × 2,5–3,5 μm. Występują także czerwone pyknidy^[3].

Reakcje barwne: górna powierzchnia: K + intensywnie żółty, PD + pomarańczowy. Kwasy porostowe: kwas tamnoliowy i kwas usninowy^[4].

Występuje na wszystkich kontynentach świata z wyjątkiem Antarktydy, ale jest na należących do Antarktyki wyspach: Szetlandy Południowe, Orkady Południowe i innych. Występuje także na wielu wyspach na całym świecie. Na półkuli północnej północna granica zasięgu sięga po Grenlandię i archipelag Svalbard^[5]. W Polsce występuje tylko w górach^[2], głównie w ich wyższych partiach^[3]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status EN – gatunek wymierający^[6].

Rośnie na glebie i na próchnicy, na obumierającym drewnie i obumierających mchach^[3]. Często spotykany jest na leżących na ziemi martwych kłodach drzew, w miejscach dobrze oświetlonych lub w półcieniu^[4].

Nieco podobny jest chrobotek łuskowaty (Cladonia squamosa), ale ma brązowe apotecja i pyknidy, apotecja wytwarza rzadko. W grupie coccifera jest też kilka rzadkich i podobnych gatunków chrobotków o czerwonych apotecjach^[7].