Czerwona Woda (województwo dolnośląskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Czerwona Woda
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

zgorzelecki

Gmina

Węgliniec

Liczba ludności (III 2011)

1616[2]

Strefa numeracyjna

75

Kod pocztowy

59-942[3]

Tablice rejestracyjne

DZG

SIMC

0192904

Położenie na mapie gminy Węgliniec
Mapa konturowa gminy Węgliniec, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Czerwona Woda”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Czerwona Woda”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czerwona Woda”
Położenie na mapie powiatu zgorzeleckiego
Mapa konturowa powiatu zgorzeleckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czerwona Woda”
Ziemia51°15′03″N 15°12′44″E/51,250833 15,212222[1]

Czerwona Woda (niem. Rothwasser[4], górnołuż. Čerwjena Woda[5]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim, w gminie Węgliniec.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Czerwonej Wodzie
Zabytkowe ogrodzenie z wmurowanymi nagrobkami przy kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Czerwonej Wodzie

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1616 mieszkańców[2]. Jest drugą co do wielkości miejscowością gminy Węgliniec.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Leży na południowym skraju Borów Dolnośląskich nad rzeką Czerna Mała, przy DW296.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Jedna z najstarszych wsi w Puszczy Zgorzeleckiej, powstała prawdopodobnie na przełomie XII i XIII wieku. W źródłach pisanych z 1348 roku występuje jako Rotwasser. W latach 1491–1492 wieś była własnością rodu von Penzig i wchodziła w skład państwa pieńskiego. Po 1492 roku wieś znalazła się pod władzą mieszczan zgorzeleckich[6].

Najstarszą budowlą we wsi jest kościół. Po raz pierwszy pisemna wzmianka o kościele w Czerwonej Wodzie pojawia się w 1481 roku, w piśmie Kacpra Marieny, wikarego z Budziszyna. Obecny kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wybudowano w 1784 roku. Do świetności, po wojennej dewastacji, doprowadził go ks. prałat Stanisław Zając. Jako proboszcz parafii, działając z pasją i pełnym osobistym zaangażowaniem, w latach 1970-2000, gruntownie wyremontował kościół i wybudował budynek parafialny.

W pobliżu Czerwonej Wody znajdują się pokłady bagiennych rud żelaza i gliny. Rud żelaza nigdy nie eksploatowano tu na skalę przemysłową, natomiast stały się (prawdopodobnie) źródłem nazwy wioski, gdyż barwią wodę w miejscowych strumykach na czerwono. Pokłady gliny zaczęto eksploatować około 1809 roku i trwa to do dzisiaj. Przed II wojną światową we wsi działały trzy cegielnie. Obecnie działa kopalnia glinki kaolinowej, która jest największym zakładem pracy we wsi. Ciekawostką jest fakt, że w latach 70. XX wieku kaolin wydobywany w Czerwonej Wodzie stanowił 90% wszystkich mieszanek szamotowych używanych w wielkich piecach martenowskich w Polsce.

Od 1913 roku Czerwona Woda posiadała połączenie kolejowe z pobliskim miastem – Węglińcem. W latach 70. XX wieku połączenie zlikwidowano, a tory zdemontowano.

W historii wsi zanotowano kilka znaczących dat:

  • połowa XV w. – najazd husytów
  • 1618-1648, w czasie wojny trzydziestoletniej, najazdy wojsk cesarskich, szwedzkich i elektorskich
  • sierpień 1759 – obozowanie we wsi wojsk cesarskich pod dowództwem hrabiego Esterházyego
  • 7 sierpnia 1760 – pobyt we wsi oddziałów armii króla Prus Fryderyka II Hohenzollerna
  • 23 maja 1813 – wieś obsadzili żołnierze pruscy i rosyjscy walczący z armią napoleońską
  • od 17 lutego do 8 maja 1945 – wieś znajdowała się na linii frontu. Walki we wsi i bombardowania zniszczyły 86 budynków mieszkalnych.
  • 5 października 2014 r. odsłonięty został pomnik upamiętniający polskich księży rzymskokatolickich, pomordowanych w latach 1939 - 1947 przez nacjonalistów ukraińskich[7].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

W miejscowość znajduje się klub piłkarski KS Piast Czerwona Woda. Największym sukcesem klubu jest awans do Klasy okręgowej grupy jeleniogórskiej, w której utrzymał się przez 2 kolejne sezony: 2004/2005 i 2005/2006. W roku 2011 zespół spadł do B-klasy, grupa: Jelenia Góra VI[8].

Wspólnoty wyznaniowe

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 20424
  2. a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 185 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  5. Ernst Muka, Serbski zemjepisny słowničk, 1895.
  6. Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6
  7. Instytut Gość Media, Historycy nie potrafią zrozumieć [online], legnica.gosc.pl, 5 października 2014 [dostęp 2022-10-01].
  8. portal 90minut.pl
  9. Zbór Czerwona Woda
  10. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-15].