Dąbrowica (powiat leżajski) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dąbrowica

wieś
Kościół filialny w zabytkowej cerkwi greckokatolickiej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leżajski
Gmina	Kuryłówka
Liczba ludności (2015)	680[2]
Strefa numeracyjna	17
Kod pocztowy	37-303[3]
Tablice rejestracyjne	RLE
SIMC	0653067[4]
Położenie na mapie Polski Dąbrowica
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Dąbrowica
Położenie na mapie powiatu leżajskiego Dąbrowica
Położenie na mapie gminy Kuryłówka Dąbrowica
50°17′22″N 22°33′51″E/50,289444 22,564167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Dąbrowica – wieś w Polsce położona na pograniczu Doliny Dolnego Sanu i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego, w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, w gminie Kuryłówka^[4][5].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa rzeszowskiego.

Wieś została założona na przełomie XV I XVI wieku. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1589 roku jako Dambrowicza^[6][7]. W 1589 roku wieś posiadała 10 łanów, gruntów rolnych. Pod koniec XVI wieku należała do Sieniawskich, a od XIX wieku wchodziła w skład dóbr książąt Czartoryskich^[8].

W 1624 roku Dąbrowica została zniszczona przez najazd Tatarski. W 1674 roku w Dąbrowicy było 33 domy^[a][9].

W 1898 roku wybrano zwierzchność gminną, której naczelnikiem został Ilko Fedorko, a w 192 domach było 1116 mieszkańców. Wieś podlegała pod obszar dworski w Sieniawie^[10]. W latach 1954–1972 Dąbrowica należała do Gromady Kuryłówka.

W 1663 roku Mikołaj Hieronim Sieniawski ofiarował na własność braciom Grzegorzowi i Janowi Popowiczom grunt pod zbudowanie cerkwi. W latach 1664–1667 zbudowano cerkiew pw. św. Paraskewy. Od 1830 roku parochem był ks. Grzegorz Koniuszeck, a w latach 1852-1882 parochem był ks. Jan Szust. W 1850 roku ukończono powiększenie i odnowienie cerkwi. W 1858 roku była kanoniczna wizyta Eparchy przemyskiego Hryhorija Jachymowycza^[11].

W 1906 roku zbudowano murowaną cerkiew, a parochem został ks. Mikołaj Dobrzański, który został zamordowany 22 czerwca 1944 roku. Po wysiedleniu grekokatolików cerkiew pozostała zamknięta. Następnie cerkiew została przejęta przez parafię rzymskokatolicką w Kolonii Polskiej, a jej poświęcenia dokonał ks. Władysław Wilusz. Od 16 września 1952 roku decyzją kardynała Stefana Wyszyńskiego kościół otrzymał tytuł św. Michała Archanioła^[12]. Obecnie jest to kościół filialny pw. św. Michała Archanioła należący do parafii św. Stanisława Biskupa w Kolonii Polskiej.

Początki szkolnictwa w Dąbrowicy są datowane na początek XIX wieku, gdy na jakiś czas przed 1830 rokiem powstała szkółka parafialna ruska przy cerkwi (Schola Parochialis)^[13].

Szkoła była notowana jako: trywialna (1868–1869), Ludowa z potrzeby (1869–1870), trywialna (1871–1873), parafialna (1973–1874), filialna (1874–1892). Od 1892 roku szkoła była 1-klasowa, a od 1913 roku 1-klasowa (z planem nauki 2-letniej). Szkoły wiejskie były tylko męskie, a od 1890 roku były mieszane (koedukacyjne). Od 1913 roku szkoła posiadała po dwoje nauczycieli: kierownik i pomocnik. W latach 1912–1914 pomocnicą była Oksana Karoweć^[b].

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1945 roku, na "Zasaniu" zapanowała anarchia i miejscowa ludność niszczyła wszystko, co przypominało czasy okupacji; zniszczono też budynek ukraińskiej szkoły. W 1947 roku zdecydowano o reaktywacji szkoły, ale z powodu zbyt wielkich zniszczeń drewniana szkoła nie nadawała się do remontu, dlatego w latach 1947–1948 nauka odbywała się w domu nauczyciela Jana Kotuli, a od 1948 roku w wyremontowanym budynku leśniczówki. Początkowo szkoła była 3-letnia, a od 1957 roku szkoła była 7-letnia.

Z powodu trudności lokalowych zdecydowano o budowie nowej szkoły, którą zbudowano w latach 1958–1959, czynem społecznym, na fundamentach byłej plebanii. W 1966 roku po kolejnej reformie wprowadzono szkołę 8-letnią, do której uczęszczały dzieci także z Ożanny, Koloni Polskiej i Słobody. Ponieważ budynek szkolny nie spełniał już odpowiednich warunków technicznych w 1984 roku podjęto decyzję o kolejnej budowie nowoczesnej szkoły. W latach 1989–1995 zbudowano nowy budynek szkolny. W 2003 roku powołano Zespół Szkół (szkołę podstawową i gimnazjum). W 2013 roku Zespół Szkół został rozwiązany, a gimnazjum zostało przekazane Stowarzyszeniu Inicjatyw Kulturalno-Oświatowych i Gospodarczych w Dąbrowicy^[14].

Nauczyciele kierujący:

W 2003 do rejestru zabytków wpisane zostały^[31]:

• Cerkiew greckokatolicka z ogrodzeniem, dzwonnicą i cmentarzem z 1906
• Kaplica drewniana z końca XIX w.
• Park dworski z połowy XIX w.

• Dąbrowica, Dąbrowica Duża, Dąbrowica Mała

• 5)Dąbrowica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 932 .
• Mapa katastralna wsi Dąbrowica z 1855