Dębina (powiat prudnicki) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie prudnickim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Dębina

wieś
Widok wsi
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Biała
Liczba ludności (2013)	93
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-220[2]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0491386
Położenie na mapie gminy Biała Dębina
Położenie na mapie Polski Dębina
Położenie na mapie województwa opolskiego Dębina
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Dębina
50°25′59″N 17°44′33″E/50,433056 17,742500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Dębina (dodatkowa nazwa w j. niem. Dambine) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała^[3][4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2004 wieś była zamieszkana przez 113 osób^[5]. Wieś nie występuje w GUS jako jednostka spisowa^[6].

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 12 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej, tuż przy granicy gminy Biała z gminą Strzeleczki (powiat krapkowicki). Należy do Euroregionu Pradziad^[7].

W Dębinie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dębiny wynoszą 611 mm. Dominują wiatry zachodnie^[8].

Panorama Dębiny

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Dambina (1784), Dambine, Kol. von Loncznik (1845), Dambine-Hutung (1930), Dębina (Dambine) – Klein Eichen (1939), Dębina – Klein Eichen (Dambine), os. (1951), Dębina, -ny (1980)^[9].

Miejscowość powstała około 1760, w miejscu nazywanym w średniowieczu Żabiogura w pobliżu dębowego lasku. W połowie XVIII wieku mieściły się tam piece do wypalania cegły i dachówek. Pierwsze wzmianki o wsi (Klein Eichen, Dambine) pochodzą z 1784^[10].

W czasie II powstania śląskiego do Dębiny dowieziono koleją polskie oddziały powstańcze z głębi Śląska^[11]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Dębina znalazła się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[12].

1 października 1948 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie związanej z Łącznikiem, polską nazwę Dębina^[13]. W latach 1945–1950 Dębina należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W spisie gromad i miejscowości w powiecie prudnickim na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono Dębinę jako przysiółek Łącznika^[14]. Według podziału administracyjnego województwa opolskiego na dzień 31 sierpnia 1964, Dębina, jako przysiółek Łącznika, należała do gromady Łącznik^[15]. W 1966 w przysiółku mieszkało 206 osób^[16]. W 2013 wieś była zamieszkana przez 93 osoby^[17].

Przynależność polityczno-administracyjna wsi Dębina

Okres		Państwo	Zwierzchnictwo	Jednostka administracyjna
1760–1806		Królestwo Prus	Święte Cesarstwo Rzymskie	kamera wrocławska, departament wrocławski, powiat prudnicki
1806–1815		Królestwo Prus
1815–1871				prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1871–1918		Cesarstwo Niemieckie		Królestwo Prus, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1918–1919		Republika Weimarska		Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1919–1933				Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1933–1938		III Rzesza
1938–1941				Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1941–1945				Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1945–1946		Rzeczpospolita Polska		Okręg I (Śląsk Opolski)
1946–1950				województwo śląskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1950–1952				województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1952–1954		Polska Rzeczpospolita Ludowa
1954–1973				województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Łącznik
1973–1975				województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1975–1989				województwo opolskie, gmina Biała
1989–1998		Rzeczpospolita Polska
od 1999				województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Biała

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków^[18]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

W Dębinie siedzibę ma firma Malarstwo Tapeciarstwo Neugebauer Jan, zrzeszona w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku^[19].

Przez Dębinę przebiegają drogi wojewódzkie:

• 409 Dębina – Strzelce Opolskie
• 414 Prudnik – Opole

Nieczynna stacja kolejowa Łącznik w Dębinie znajduje się przy ul. Głównej. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Prudniku.

Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika do Gogolina. Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Goglin została oddana do użytku w 1896^[20]. Powódź w 1997 zniszczyła most na Odrze w Krapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik – Krapkowice została oddana do użytku w 2016^[21][22]. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy^[23].

Dębina posiada połączenia autobusowe z Białą, Głuchołazami, Krapkowicami, Opolem, Prudnikiem, Strzeleczkami, Złotnikami. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Dębina”, „Dębina I”^[24].

Transport autobusowy w Dębinie obsługiwany był przez PKS Prudnik^[25]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska^[26]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna^[27], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska^[28]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika^[29]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Dębinie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y^[30]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu^[31].

W 2020 ukończono budowę ścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej, przedłużonej w 2021 do Zieliny^[32]. Ścieżka długości ponad 20 km zaczyna się w Prudniku przy rondzie im. Stanisława Szozdy i prowadzi wzdłuż dróg wojewódzkich nr 414 i 409 przez Lubrzę, Dobroszewice, Białą, Krobusz, Dębinę i Moszną^[33], kończąc się w Zielinie^[32].

Katolicy z Dębiny należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Łączniku (dekanat Biała)^[34].

11 lipca 2012 oraz 1 sierpnia 2023 przez Dębinę przebiegała trasa wyścigu Tour de Pologne^[35][36].

Na gruntach wsi Dębina i Łącznik znajduje się sztuczny zbiornik wodny Zielona Zatoka, utworzony w wyniku zalania dawnego wyrobiska kruszywa. Na bazie akwenu powstał agroturystyczny kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy z bazą noclegową, kąpieliskiem z plażą, wypożyczalnią sprzętu pływającego, łowiskiem i smażalnią ryb^[37]. Centrum Rekreacyjne „Zielona Zatoka” stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych powiatu prudnickiego^[38].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Dębinę prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”^[39].

Przez Dębinę prowadzą szlaki turystyczne:

• Biała – Moszna (10 km): Biała – Krobusz – Dębina – Moszna^[40]
• Biała – Dębina – Łącznik (9,2 km)^[41]
• Szlakiem zabytkowych kościołów (9,12 km): Prężyna – Biała – Śmicz – Miłowice – Kolnowice – Otoki – Ligota Bialska – Krobusz – Dębina – Łącznik – Mokra – Żabnik – Gostomia – Solec – Olbrachcice^[42]

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 15 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)^[43].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[44]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[45].

• RobertR. Hellfeier RobertR., Smolarnia – 350 lat historii, Smolarnia: Gmina Strzeleczki, 2014, ISBN 978-83-63233-26-6 .
• Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.