Dom mansjonarski w Lublinie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dom mansjonarski

nr rej. A/273, z 31 marca 1967[1]
Dom mansjonarski, widok z placu Po Farze
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Lublin
Typ budynku	kamienica, d. baszta
Rozpoczęcie budowy	XV wiek
Ukończenie budowy	XVI wiek
Ważniejsze przebudowy	II poł. XIX wieku[1]
Właściciel	Janusz Palikot
Położenie na mapie Lublina Dom mansjonarski
Położenie na mapie Polski Dom mansjonarski
Położenie na mapie województwa lubelskiego Dom mansjonarski
51°14′54,84″N 22°34′10,78″E/51,248567 22,569661
Multimedia w Wikimedia Commons

Dom mansjonarski, mansjonaria lub dom wikariuszy^[2] – XV-wieczny^[1] zabytek w zespole dawnego kościoła farnego pw. św. Michała na Starym Mieście w Lublinie, przy ul. Archidiakońskiej 9. W późniejszych czasach budynek był wielokrotnie przebudowywany, przed II wojną światową służył m.in. jako kamienica czynszowa. Obecnie cały jest samodzielnym mieszkaniem.

Pierwotnie była to XV-wieczna baszta w murach miejskich, z furtą prowadzącą z lubelskiego zamku do fary na Starym Mieście^[3]. Po powołaniu w XVI wieku grupy mansjonarzy, czyli duchownych, których zadaniem było stałe rezydowanie przy katedrach, kolegiatach i znaczniejszych parafiach, przebudowano basztę na kamienicę mieszkalną^[4].

Fronton mansjonarii ozdobiony jest trójkątnym tympanonem z płaskorzeźbą Chrystusa Salvadora. Pojawił się on nad drzwiami wejściowymi w chwili, gdy rozbierano farę i według „Przewodnika po Lublinie” autorstwa Bernarda Nowaka element ten pochodzi z rozebranych murów kościoła św. Michała^[5]. W połowie XIX wieku stan budynku był tak zły, że Antonio Corazzi musiał ratować tympanon, przenosząc go na Wieżę Trynitarską, gdzie do dziś znajduje się oryginał. Na domu mansjonarskim w latach 50. XX wieku pojawił się odlew tympanonu^[6].

W roku 1928 kamienicę nabył Majer Rat, a po nim dziedziczyli ją jego synowie: Izrael i Icek oraz córki Szajndla Rozenblat i Serka Krasnosielska. II wojnę światową przeżyła jedynie Chana Rat, córka Icka Rata. Polska Rzeczpospolita Ludowa nie zabrała jej prawa własności i kamienica została sprzedana za 1400 tys. złotych Annie Sokołowskiej i Eugenii Godlewskiej. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku dom odkupili od nich Marek Cegielski i Jerzy Kostka. W połowie lat 90. od Cegielskiego i Kostki dom odkupił, a następnie wyremontował Janusz Palikot^[7].

Pod koniec 2008 roku na placu przed budynkiem, obok odrestaurowanych fundamentów kościoła św. Michała, ustawiono, wykonaną z brązu w skali 1:40, makietę dawnej lubelskiej fary^[8].

• 
  Christus Salvator w tympanonie lubelskiej mansjonarii
• 
  Drzwi wejściowe do mansjonarii
• 
  Makieta kościoła farnego św. Michała pod domem mansjonarskim, w tle widoczny zamek lubelski

• zabytki Lublina