Dom Panien Trzebnickich we Wrocławiu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Domek Romański

Widok dolnej kondygnacji
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	pl. Nankiera 8
Typ budynku	Kamienica
Styl architektoniczny	romański
Kondygnacje	2
Rozpoczęcie budowy	XIII wiek
Ważniejsze przebudowy	1966–1969
Pierwszy właściciel	cystersi
Położenie na mapie Wrocławia Domek Romański
Położenie na mapie Polski Domek Romański
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Domek Romański
51°06′44,5″N 17°02′18,0″E/51,112361 17,038333
Multimedia w Wikimedia Commons

Domek Romański przy Placu Biskupa Nankiera 8 we Wrocławiu, przy wylocie ul. Jodłowej – odtworzona częściowo po II wojnie światowej wczesnogotycka budowla z początku XIII wieku (wzmiankowana w 1208). Była to siedziba cysterek z Trzebnicy, dlatego nazywano go też "Domem Panien Trzebnickich". Nieopodal, wzdłuż ul. Kotlarskiej, znajdowały się Nowe Jatki, należące do trzebnickiego klasztoru.

Budynek ten wzniesiony został na planie trapezu z cegły układanej w wątek wendyjski (dwuwózkowy, zwany też słowiańskim). Romańskie elementy tej budowli (m.in. łuki w centralnej części) sąsiadują w nim z detalami gotyckimi (m.in. oknami i łukami sklepień). Na każdej z dwóch kondygnacji budynku znajdowały się pierwotnie po trzy pomieszczenia. Pozostawał – wielokrotnie przebudowywany – własnością zakonną aż do kasaty klasztorów w 1810 roku.

Po zniszczeniach podczas II wojny światowej budynków rejonu pl. Nankiera i Nowego Miasta odkryto w 1959^[1] zabytkowe fragmenty najstarszego założenia architektonicznego budynku znajdujące się pod poziomem ulicy. Kilka lat później, w latach 1966–1969, częściowo je odtworzono według projektu Henryka Dziurli. Przez osiem stuleci istnienia poziom sąsiadujących ulic podniósł się do wysokości górnej kondygnacji budynku tak, że dziś do wejścia schodzi się z ulicy po schodach. W południowej części dolnej kondygnacji zachowały się fragmenty sklepień kolebkowych, a na górnej kondygnacji – sklepienia krzyżowe. Podczas odbudowy w części budynku usunięto strop, łącząc kondygnację górną i dolną, a całość przekryto współczesnym żelbetowym stropodachem^[2]; nadziemną część budynku przeszklono od zewnątrz i zaadaptowano go na potrzeby galerii fotograficznej pod patronatem Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu; później galeria przekształciła się w Foto-Medium-Art, następnie w "Dolnośląskie Centrum Fotografii Domek Romański", a obecnie funkcjonuje tu "Galeria FOTO-GEN". W kwietniu 2017 roku w fasadę budynku wmurowano wykonaną z brązu tablicę upamiętniającą cysterską fundację "Domu Panien Trzebnickich".

• Encyklopedia Wrocławia, Wrocław 2000, ISBN 83-7023-749-5

• Domek Romański we Wratislaviae Amici
• OKiS – Dolnośląskie Centrum Fotografii Domek Romański. okis.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-13)].