Dudzicze (rejon puchowicki) – Wikipedia, wolna encyklopedia
Miejsce po dworze Prozorów-Jelskich | |
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Rejon | |
Sielsowiet | Nawapolie |
Populacja (2009) • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy | +375 1713 |
Kod pocztowy | 222839 |
Tablice rejestracyjne | 5 |
Położenie na mapie obwodu mińskiego ![]() | |
Położenie na mapie Białorusi ![]() | |
![]() |
Dudzicze (biał. Дудзічы; ros. Дудичи) – wieś na Białorusi, w rejonie puchowickim obwodu mińskiego, około 12 km na zachód od Rudzieńska, nad rzeką Ptyczą.
Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie mińskim województwa mińskiego[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś była ponoć wspomniana już w IX wieku[2], według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z pobliskich Dudutek pochodził urodzony w 1029 roku Wsiesław Briaczysławicz[3]. W XVI wieku dobra te były dziedzictwem rodziny Odachowskich. W 1621 roku R. Odachowski sprzedał majątek Januszowi Bychowcowi. Pod koniec XVII wieku Dudzicze dostały się w zastaw rodzinie Zaranków-Horbowskich herbu Korczak. Rodzina ta osiedliła się tu i w 1748 roku ostatecznie Aleksandra Zarankówna wykupiła Dudzicze za 100 tysięcy czerwonych złotych. W 1767 roku poślubił ją Józef Prozor, wojewoda witebski, który w 1769 roku wybudował tu nowy, drewniany dwór i w nim zamieszkał. Otworzył też pierwszą szkołę we wsi. Jedna z dwóch córek Prozora, Róża, poślubiła w 1785 roku Stanisława Jelskiego, marszałka powiatu ihumeńskiego i wniosła w posagu Dudzicze. W czasie stuletniego okresu, gdy Dudzicze pozostawały w rękach Jelskich, stały się one jednym z najważniejszych ośrodków życia kulturalnego na Białej Rusi[4]. Mieszkał tu syn Stanisława Karol (chorąży ihumeński) i jego synowie Michał, znany skrzypek i kompozytor oraz Aleksander, pisarz i etnograf. Córka Michała, Zofia Jelska wyszła za Janusza Uniechowskiego. Uniechowscy byli ostatnimi właścicielami Dudzicz, do końca I wojny światowej.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Dudzi%C4%8Dy%2C_Pakro%C5%ADskaja._%D0%94%D1%83%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%9F%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%281909%29.jpg/220px-Dudzi%C4%8Dy%2C_Pakro%C5%ADskaja._%D0%94%D1%83%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%9F%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%281909%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Dudzi%C4%8Dy%2C_Je%C4%BAskija._%D0%94%D1%83%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%95%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%285%29.jpg/220px-Dudzi%C4%8Dy%2C_Je%C4%BAskija._%D0%94%D1%83%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%95%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%285%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Dudzi%C4%8Dy%2C_Jelski._%D0%94%D1%83%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%95%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg/240px-Dudzi%C4%8Dy%2C_Jelski._%D0%94%D1%83%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%95%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg)
W wyniku II rozbioru Polski Dudzicze w 1793 roku znalazły się na terytorium Imperium Rosyjskiego. W 1800 roku mieszkało tu 300 osób, 1917 roku – 651 osób.
W latach 1919–1920 wieś znalazła się pod polskim zwierzchnictwem wszedłszy w skład gimny Dudzicze. Ostatecznie, po ustaleniu przebiegu granicy polsko-radzieckiej znalazła się na terytorium ZSRR.
Dawne zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Pod koniec XVII wieku zbudowano we wsi cerkiew unicką. Kościół ten został odnowiony w 1780 roku dzięki zapisowi testamentowemu Aleksandry Prozorowej (Zarankównej). Został on w wyniku kasaty w 1839 roku przekształcony w cerkiew prawosławną. W podziemiach cerkwi znajdowały się 24 trumny zmarłych tu Zaranków-Horbowskich, Prozorów i Jelskich. Znajdowała się tu także trumna Franciszka Bukatego, który osiadł w pobliskich Sierhiejowiczach i tu umarł.
- Wybudowany w 1769 roku dwór istniał tu do 1917 roku. Wnętrze dworu stanowiły 24 duże i wysokie pomieszczenia w układzie dwutraktowym. W jednym z tych pokoi mieszkał ks. Józef Poniatowski w czasie pochodu Napoleona w 1812 roku na Moskwę. Charakterystyczną cecha dworu były olbrzymie XVIII-wieczne piece z kafli o zielonej polewie. Dwór otoczony był rozległym parkiem, przez którego środek płynęła Ptycz. Przez rzeczkę przerzucono mostki, a na wyspie urządzono altankę. Dom i park nie przetrwały 1917 roku.
Obecnie pozostałości po wyżej wymienionych miejscach pochówku i parku stanowią historyczno-kulturalny zabytek Białorusi (o symbolu 613Г000511).
Majątek w Dudziczach jest opisany w 1. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 101.
- ↑ Napoleon Rouba (zebrał i opracował): Przewodnik po Litwie i Białejrusi. Wilno: Wydawnictwa „Kurjera Litewskiego”, s. 54.
- ↑ Aleksander Jelski, Dudzicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 209 .
- ↑ a b Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 56–57, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .