Fetornik palawański – Wikipedia, wolna encyklopedia

Fetornik palawański

Mydaus marchei[1]
Huet, 1887[2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	skunksowate
Rodzaj	fetornik
Gatunek	fetornik palawański
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Fetornik palawański^[4] (Mydaus marchei) – gatunek ssaka z rodziny skunksowatych (Mephitidae), endemit występujący tylko na trzech wyspach filipińskich. Wykazuje duże podobieństwo do borsuków i do niedawna wraz z innymi skunksowatymi zaliczany był do łasicowatych. Badania genetyczne wykazały jednak, że skunksowate powinny tworzyć odrębny takson^[5].

Występuje tylko na trzech filipińskich wyspach na północ od Borneo: Palawan, Calauit i Busuanga^[6].

Spotykano go w zaroślach łąkowych i mało intensywnych uprawach^[7]. Stosunkowo duże zagęszczenie wykazuje też w lasach wtórnych i siedliskach krzewiastych, gdzie buduje nory. Ślady jego obecności stwierdzono też na obszarach leśnych, lasach nizinnych i środowisku mieszanym aż do krawędzi namorzynów^[8].

Długość ciała od 32 do 46 cm i masa średnio 2,5 kg. Nie zauważono, by cechował je wyraźny dymorfizm płciowy^[7]. Są krępe z krótkim ogonem i jasnym, spiczastym pyskiem. Futro ciemnobrązowe z jasnożółtą plamą na czubku głowy, która ciągnie się do wysokości ramion. Na grzbiecie rozsiane są białe i srebrzyste pojedyncze włosy. Uszy i oczy mają mniejsze niż fetornik sundajski, a także dłuższe i miększe futro^[6]. Ogon jest krótki, o prawie kwadratowym pokroju, długości od 15 do 45 mm^[6]. Zwierzę ma krótkie, muskularne kończyny i przednie łapy wyposażone w długie pazury^[7].

Wzór zębowy: I 3/3, C1/1, P3/4, M1/1^[6].

Jak wszystkie skunksowate są wyposażone w duże gruczoły odbytowe, w których produkują cuchnącą wydzielinę^[9].

W przeciwieństwie do większości skunksowatych fetornik palawański wydaje się prowadzić dzienny tryb życia^[9], choć inni autorzy opisują go jako zwierzę nocne^[10]. W poszukiwaniu pokarmu może przebyć odległość 2 km^[10].

Jest stopochodny. Słabo biega. Najczęściej dość ciężko wędruje trzymając szeroko rozstawione nogi i wyginając nieco ciało tak, że tylne stopy opadają na ślady przednich stóp. Podczas żerowania pozostawia śmierdzący ślad, co oznacza, że używa tych gruczołów w innych celach niż obrona^[9]. Nie jest szczególnie agresywny. Słysząc zbliżających się ludzi, głośno tupie. Gdy to nie pomaga, udaje padłego. Dopiero wzięty na ręce może zareagować „wystrzeleniem” na „wroga” wydzieliny z gruczołów odbytowych^[9].

Słabo widzą, ale mają dobry słuch i doskonały węch. Obszary w mózgu odpowiedzialne za percepcję wzrokową są słabo rozwinięte^[6].

Najmniej danych dotyczy rozrodu fetornika palawańskiego. Samice rodzą młode w liczbie 2–3 sztuk, najprawdopodobniej w norach^[11].

Jest owadożerny, ale spożywa także małe kraby słodkowodne. Kopie dziury w wilgotnej glebie w poszukiwaniu bezkręgowców. Zaobserwowano jego wspólne żerowanie z wyderką orientalną^[10].

Dużym zagrożeniem dla gatunku może okazać się dalsze przekształcenie siedlisk w tereny rolnicze. Polowania i presja ze strony udomowionych drapieżników (psy, koty), zdaje się nie mieć większego wpływu na stan populacji. IUCN w swojej czerwonej liście, ze względu na stosunkowo niewielki obszar występowania (poniżej 20 000 km²) oraz niewielką liczbę stanowisk, klasyfikował gatunek ze statusem VU – narażony (2002)^[12]. Obecnie (2018) ze statusem LC – gatunek najmniejszej troski^[10][3]. Jako endemit chroniony jest na poziomie prowincji, choć w tym kierunku nie przeprowadzono żadnych działań. Zamieszkuje co najmniej jeden rejon chroniony: Park Narodowy Rzeki Podziemnej Puerto Princesa^[3][10].