French
DeutschGągławki – Wikipedia, wolna encyklopedia
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) | 259[2] |
| Strefa numeracyjna | 89 |
| Kod pocztowy | 11-034[3] |
| Tablice rejestracyjne | NOL |
| SIMC | 0488881 |
Położenie na mapie gminy Stawiguda  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
 53°41′10″N 20°27′27″E/53,686111 20,457500[1] | |
Gągławki (niem. Ganglau[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś Gągławki założona w 1348 jako majątek rycerski należący do kapituły warmińskiej, na 10 włókach na pruskim polu osadniczym (lauksie) Grandelawke w ziemi Bertingen[6]. Nadanie na prawie pruskim otrzymali bracia, Prusowie: Glanden, Tulekoyten, Sansagen, Mecruten i Golti. Od pierwszego z nich wieś zaczęto nazywać Gandelauken. Informacje o właścicielach zachowały się od XVI w., w 1538 właścicielem był Jan von der Tappelbude (odpowiedzialny za gospodarkę rybną w komornictwie olsztyńskim). Prawo pruskie zostało zmienione na prawo magdeburskie.
Około roku 1619 majątek przejął Edward Gądłowski z Ornety. Po jego śmierci własność przeszła w ręce kapituły. Następnym właścicielem był Bogusław Domaradzki, a od 1714 Franciszek Domlem (olsztyński rajca). W 1738 r. wieś była już na prawie chełmińskim. Kolejnym właścicielem majątku został Baltazar Gerith (burmistrz Olsztyna), a po jego śmierci wdowa – Anna Barbara – wydała się za Józefa Kalnassy – zapewne z rodziny księdza kanonika Joachima Kalnassy, który był sekretarzem biskupa Ignacego Krasickiego. W podziemiach kościoła w Bartągu został pochowany dziadek kanonika – Andrzej Michał Kalnassy. Przez koligacje Gągławki przeszły w ręce rodziny Grzymałów, a w XIX w. były własnością Pannwitzów i następnie Weitigów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32051
- ↑ Dane Statystyczne [online], Gmina Stawiguda [dostęp 2022-08-29] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 256 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-02-23].
- ↑ Grzegorz Białuński Pruskie związki terytorialno-osadnicze w dorzeczu środkowej Łyny w XIII wieku, Komunikaty Warmińsko-Mazurskie nr 1, 2004, str. 3-17
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ruś nad Łyną, Agencja WIT, Olsztyn 2004, ISBN 83-89741-15-6.
- Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5.
- ks. Walenty Barczewski Geografia polskiej Warmii
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Część wsi | |
| Inne miejscowości |
