Gobernadorcillo – Wikipedia, wolna encyklopedia

Gobernadorcillo – stanowisko w strukturze władzy Filipin w okresie panowania kolonialnego imperium hiszpańskiego^[1].

Odpowiadało współczesnemu stanowisku burmistrza. Było najwyższą pozycją w aparacie kolonialnym, którą mógł zajmować Filipińczyk. Osoba na nie powoływana należała do lokalnej arystokracji^[2]. Z reguły pełniła uprzednio funkcję przywódcy barangayu. Z czasem same kryteria wyboru tych urzędników uległy zaostrzeniu. W XIX wieku tak bierne, jak i czynne prawa wyborcze w wyborach gobernadorcillów mieli już wyłącznie przywódcy barangayów^[3]. Do obowiązków gobernadorcilla należało rejestrowanie narodzin w podlegającej mu miejscowości czy też mieście, gromadzenie dowodów w sprawach kryminalnych, nadzór nad lokalnymi więzieniami oraz mobilizowanie zasobów na rzecz robót publicznych organizowanych tak przez administrację, jak i przez parafie katolickie. Miał również pewne ograniczone kompetencje sądownicze. Wraz z przywódcami barangayów odpowiadał także za ściąganie z ludności trybutu^[1].

Budowa mostów, szkół, dróg oraz dbanie o żeglowność i dobry stan portów również znajdowały się wśród obowiązków tego właśnie urzędnika^[4]. Ze swojej działalności musiał składać sprawozdanie^[1]. Kadencja gobernadorcilla trwała dwa lata^[4]. Od piastującego ten urząd wymagana też była biegła znajomość języka hiszpańskiego^[5].

Stanowisko to było opłacane dosyć słabo. Dawało niemniej piastującemu je człowiekowi znaczące korzyści materialne, między innymi z uwagi na powszechną korupcję. Dodatkowo gobernadorcillo zwolniony był z obowiązku uiszczania trybutu. Jego rodzina wyłączona była także z uczestnictwa w programach robót publicznych^[1]. W ostatnich latach panowania hiszpańskiego na archipelagu, wraz z wydaniem tak zwanego dekretu Maury (1893) stanowisku temu nadano nazwę capitan municipal, z zamiarem poszerzenia przysługujących mu uprawnień^[6][7].

Stanowisko piastowali niektórzy z działaczy niepodległościowych zaangażowanych później w walkę z hiszpańskim reżimem kolonialnym. Krótko przed wybuchem rewolucji filipińskiej wybrany nań został na przykład późniejszy generał Miguel Malvar^[8]. Również Emilio Aguinaldo, pierwszy prezydent Filipin, na samym początku swojej kariery był gobernadorcillem^[6].

• Gilbert E Macarandang. Pagpopook ng Kapangyarihang Politikal: Prosesong Elektoral sa Lalawigan ng Tayabas, 1846–1895 (Contextualizing Political Power: Electoral Process in the Province of Tayabas, 1846–1895). „Social Science Diliman: A Philippine Journal of Society and Change”. 12 (2), s. 55-77, 2016. University of the Philippines-Diliman. ISSN 1655-1524. (tagalski).