Herb Radomia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Herb Radomia
ilustracja
Typ herbu

miejski

Wersja uroczysta

Herb Radomia – jeden z symboli miejskich Radomia[1].

Wygląd i symbolika

[edytuj | edytuj kod]

Herb przedstawia w polu czerwonym biały mur z pięcioma blankami z trzema wieżami o trzech blankach każda, z których środkowa wyższa oraz bramą, w której majuskuła „R” biała, nad bramą mitra książęca, nad tarczą korona królewska. Herb Radomia w wersji uroczystej zawiera ponadto po prawej stronie bramy herb papieża Jana Pawła II oraz labry z pokryciem białym i takimże podbiciem[1].

Symbol papieski wzbogaca radomski herb o: dwa skrzyżowane w skos klucze św. Piotra, tiarę, stułę, wstęgę), krzyż łaciński oraz złotą literę „M”, oznaczającą Maryję.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Historia herbu Radomia sięga czasów między latami 1364 a 1421. W 1364 roku Kazimierz Wielki przeniósł Radom z prawa średzkiego na magdeburskie. Z 1421 roku natomiast pochodzi pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o posiadaniu przez miasto pieczęci. Pierwsza data cezury czasowej jest umowną. Przypuszcza się, że wraz z reorganizacją Radomia na skutek nadania niemieckiego prawa lokacyjnego wyłonił się samorząd miejski. Umożliwiało to otrzymanie przez miasto własnego herbu. Z drugiej zaś strony ten proces mógł trwać kilkadziesiąt lat, co przesunęłoby datę otrzymania herbu wstecz lub do przodu[2].

Najstarszy odcisk stempla miejskiego zachował się na dokumencie pochodzącym z 4 czerwca 1421 roku. Dokument jest poświadczeniem przez rajców radomskich dobrego urodzenia Macieja Radomierzy z Radomia, syna mieszczanina Bogusława Busza i Wojciechy. Za pośrednictwem odcisku pieczęci zachował się wizerunek pierwszego godła Radomia, przedstawiający przypuszczalnie majuskułową literę „R”[3], otoczoną łacińskim napisem ◊ + ◊ [SI]GILLU[M] MIN'(US) CIV[I]TA'(TIS) RADO'(MENSIS)[4]. Samo wyobrażenie napieczętne pochodzi z okresu przedheraldycznego: piętnastowieczne godło nie posiadało jeszcze tarczy herbowej. Składało się z trzech elementów. W centrum znajdowała się gotycka majuskulna litera, zwieńczona królewską koroną. Z obydwu stron litery mieściły się roślinne motywy (lepiej widoczne po lewej stronie). Przedstawiały krzew lub drzewo z siedmioma gałązkami, przy czym pięć z nich zakończone były pąkami lub listkami[5].

Litera w godle Radomia najczęściej jest identyfikowana jako „R”. Przemawiają za tym późniejsze wyobrażenia godła radomskiego, jednak może przedstawiać także literę „K”. Ryte w XIV-XV stuleciach litery „K” były zaopatrywane od góry w belki, łączące prawe górne ramię znaku z trzonem litery[6]. W tym przypadku najstarszym herbem Radomia mógł być monogram króla Kazimierza Wielkiego, za czym przemawia także umieszczona nad literą korona[7].

W 2022 prezydent Radomia powołał komisję do spraw znaków i symboli miasta, której wobec braku opinii Komisji Heraldycznej powierzono ustalenie poprawnego wizerunku herbu. Efektem podjętych prac stało się Studium Historyczno-Heraldyczne nad herbem Radomia, opracowane przez dr. hab. Tomisława Giergiela z Katedry Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii w Instytucie Historii na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie[8]. Kontrowersje budzą takie elementy herbu, jak: kolorystyka, kształt tarczy herbowej i jej bordiury, użytych koron, obecność w herbie tak labrów rycerskich, jak i herbu papieskiego[9]. W końcu 2022 zaprezentowano projekt graficzny herbu miasta, odpowiadający zasadom heraldyki i nawiązujący do wizerunku pieczęci z 1421[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Obwieszczenie Rady Miejskiej W Radomiu z dnia 18 czerwca 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały w sprawie Statutu Miasta Radomia. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2020-11-02].
  2. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 11.
  3. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 12, 14.
  4. W tłumaczeniu na język polski: PIECZĘĆ MNIEJSZA MIASTA RADOMIA. W nawiasach kwadratowych – uzupełnienia słabo widocznych liter, w nawiasach okrągłych – rozwiązania skróceń. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 14-15.
  5. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 18.
  6. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 19.
  7. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 21.
  8. Herb Radomia trzeba zmienić, bo jest pełen błędów. Do wyrzucenia ślad po Janie Pawle II i nie tylko
  9. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Radomia
  10. Gotowy jest projekt graficzny nowego herbu Radomia

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]