Jaworzyńska Czuba – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jaworzyńska Czuba

Widok z Doliny Jaworzynki
Państwo	Polska
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	ok. 1625 m n.p.m.
Położenie na mapie Tatr Jaworzyńska Czuba
Położenie na mapie Karpat Jaworzyńska Czuba
49°14′54,6″N 19°59′45,4″E/49,248500 19,995944
Multimedia w Wikimedia Commons

Jaworzyńska Czuba (ok. 1625 m) – kulminacja Zawratu Kasprowego w polskich Tatrach Zachodnich. Wielka encyklopedia tatrzańska podaje wysokość 1623 m^[1].

Znajduje się w północno-zachodniej grani Kopy Magury, oddzielającej Jaworzynkę od Doliny Kasprowej. Od Kopy Magury oddzielona jest Jaworzyńską Przełęczą (1605 m). Po przeciwnej, północno-zachodniej stronie Jaworzyńskiej Czuby znajduje się w Zawracie Kasprowym płytkie wcięcie zwane Szerokim Siodłem (ok. 1575 m)^[2].

Zbudowana jest ze skał wapiennych. Do Doliny Kasprowej (a dokładniej do jej odnogi – Starych Szałasisk) Zawrat Kasprowy opada długim, pionowym murem. Pod wierzchołkiem Jaworzyńskiej Czuby w murze tym znajduje się pionowy filar o wysokości 70 m. Od tej strony kulminacja zupełnie nie przypomina czuby. Natomiast od strony doliny Jaworzynki swoim wyglądem przypomina czubę. Jej stok, chociaż bardzo stromy, jest w dużym stopniu zalesiony, partie wierzchołkowe są kosodrzewinowo-skaliste. Względna wysokość Jaworzyńskiej Czuby nad dnem doliny Jaworzynki wynosi około 260 m, a podstawa stoku zawarta pomiędzy depresją opadająca z Jaworzyńskiej Przełęczy i żlebem Szerokie opadającym spod Szerokiego Siodła ma szerokość około 400 m. Stok nad tą doliną to gmatwanina skałek, gołych ścian skalnych i stromych urwisk porośniętych lasem urwiskowym. Przecięty jest dwoma żlebami^[3].

Na północnych stokach Jaworzyńskiej Czuby (od strony doliny Jaworzynki) było zbyt stromo na wypasanie i wycinanie lasów. Przeszukiwali je jednak poszukiwacze skarbów, a później poszukiwacze jaskiń. Wapienne podłoże sprzyja bowiem zjawiskom krasowym i powstawaniu jaskiń. To tutaj odkryto Jaskinię Magurską z kościami zwierząt jaskiniowych. Jaskinia ta wbrew swojej nazwie nie znajduje się na Kopie Magury, lecz właśnie na północnych stokach Jaworzyńskiej Czuby. Odkryto jeszcze inne jaskinie i groty, ale mniejsze. Największa z nich to Jaskinia w Czubie Jaworzyńskiej (160 m długości). Inne mniejsze: Dziura pod Jaskinią Magurską, Schron nad Przełączką, Schronisko Jasne w Czubie Jaworzyńskiej, Jaskinia Partyzancka I, Jaskinia Partyzancka II^[4].

Największe zainteresowanie taterników wzbudziły pionowe, opadające do Doliny Kasprowej ściany Zawratu Kasprowego. Pokonano w nich około 30 dróg wspinaczkowych. Niektóre mają nawet VIII stopień w skali trudności dróg skalnych. W końcu taternicy zainteresowali się również stokiem od strony doliny Jaworzynki. Duża jego część bowiem to w taternickim rozumieniu ściany. Pierwsze odnotowane przejście żlebem południowym: Władysław Cywiński, Tomasz Bender i Jan Gąsienica-Roj 1 kwietnia 2000 r. Pierwsze przejście żlebem północnym: Władysław Cywiński 29 stycznia 1999 r. Pokonano też kilka innych dróg wspinaczkowych^[3].

Obecnie wspinaczka jest tutaj zakazana (obszar ochrony ścisłej Tatrzańskiego Parku Narodowego). Znakowany szlak turystyczny wiodący doliną Jaworzynką omija Jaworzyńską Czubę, jest ona dobrze widoczna jednak z tego szlaku, jak również z wagonika kolei linowej na Kasprowy Wierch^[3].