French
DeutschJerzy Weber (pilot) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 porucznik pilot | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | dowódca eskadry |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   | |
.svg){kind=small}
Jerzy Antoni Weber (ur. 16 lutego?/28 lutego 1894 w Saratowie, zm. ?) – porucznik pilot Wojska Polskiego, żołnierz armii carskiej podczas I wojny światowej, Błękitnej Armii, uczestnik polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Karola i Dominiki z Nozdrinów[1]. Egzamin maturalny zdał w Harbinie i rozpoczął w 1911 roku studia na politechnice petersburskiej[2], którą ukończył w 1914 r. Po wybuchu I wojny światowej został w kwietniu 1915 roku powołany do odbycia służby w wojsku imperium rosyjskiego[2]. Otrzymał przydział do 1 kompanii automobilowej, a w lipcu został przeniesiony do jednostek lotniczych i w lutym 1917 roku ukończył Szkołę Pilotów Marynarki Bałtyckiej. Służył, jako instruktor, w Morskiej Szkole Lotniczej w Petersburgu[2] a następnie w dywizjonie niszczycielskim w Krasnym Siole[3].
Przedostał się do Francji i zgłosił się do służby w armii Hallera, został skierowany na kurs oficerów artylerii po jego ukończeniu służył w 51 baterii. Następnie, jako pilot byłej armii carskiej, został skierowany na szkolenie do Szkoły Pilotów w Pau i Avord[2]. Po ich ukończeniu został przydzielony do służby w 581 eskadrze salmsonów. W czerwcu 1919 roku powrócił do Polski i wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego[4]. W połowie października 1919 roku został przydzielony do służby w 7 eskadrze myśliwskiej i w jej składzie wziął udział w wojnie polsko bolszewickiej[5][6]. Został przydzielony do grupy "Kościuszko" dowodzonej przez kpt. Edwarda Corsiego[7]. W eskadrze pełnił również funkcję tłumacza, to on przyjął telegraficzny rozkaz wykonania przez amerykańskich ochotników ataku na oddziały Armii Czerwonej w Cudnowie[8].
7 maja podczas ataku na oddział konnicy nieprzyjaciela w rejonie wsi Ostryjki, jego samolot został uszkodzony ogniem borni przeciwlotniczej i lądował przymusowo na terenie zajętym przez wojska polskie. Lekarz 26 pułku piechoty opatrzył jego potłuczenia, on przekazał dowództwu informacje zebrane podczas lotu, które pozwoliły na zatrzymanie natarcia nieprzyjaciela. Pomimo odniesionych obrażeń pozostał w eskadrze[4].
27 maja 1920 roku, w parze z Elliotem Chessem zaatakowali oddział kawalerii liczący ok. 8 000 jeźdźców. W trakcie lotu powrotnego silnik jego Balilli stanął z braku paliwa i pilot lądował przymusowo. Został lekko ranny ale pozostał w eskadrze i wspólnie z Aleksandrem Seńkowskim przygotowywał eskadrę do ewakuacji do Koziatynia[9]. Już 2 czerwca powrócił do latania bojowego[10][11]. 8 czerwca wykonał lot, podczas którego dostarczył rozkazy Sztabu Generalnego do 3 Armii w Kijowie[12]. Następnie, z Edwardem Corsim, został przydzielony do Dywizji Jazdy gen. Jana Romera i prowadzili rozpoznanie na rzecz Frontu Ukraińskiego[13][14].
Podczas walk o Lwów wykonywał loty na wsparcie działań 6 Armii. 3 sierpnia rozbił swego Albatrosa podczas lądowania w Uściługu i został odesłany do punktu pomocy medycznej we Lwowie, z którego powrócił 10 sierpnia[15]. 16 i 17 sierpnia, podczas największego nasilenia walk, wykonał po pięć lotów szturmowych na zwalczanie 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego[16].
Drugiego października, wraz z innymi lotnikami 7 eskadry myśliwskiej, na lotnisku Lewandówka został odznaczony przez generała Stanisława Hallera Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari[17].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w Wojskach Lotniczych, w grupie oficerów byłej armii gen. Hallera[18]. W maju tego roku został mianowany dowódcą 7 eskadry myśliwskiej[19]. 13 października 1921 roku został zdemobilizowany[2] otrzymując jednocześnie przydział mobilizacyjny do 2 pułku lotniczego[4][20].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Za swą służbę został odznaczony[21]:
- Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari nr 3231,
- Krzyżem Walecznych,
- Polową Odznaką Pilota nr 86 – 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[22].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 207-208.
- ↑ a b c Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 208.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 56.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 160.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 66.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 90.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 135-136.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 60.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 6.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 155.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 157.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 251.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 183-185.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 189-190.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921 roku, s. 213.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 290.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 159, 667.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 246,252,258.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Weber Jerzy. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1194 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-09].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Robert F. Karolevitz: Dług honorowy : amerykańscy piloci Eskadry Myśliwskiej im. Kościuszki w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 : zapomniani bohaterowie. Warszawa: A.M.F. Plus Group, 2005. ISBN 83-921401-5-X. OCLC 749817462.
- Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.