Kamasja – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kamasja
Ilustracja
kamasja jadalna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Podrodzina

agawowe

Rodzaj

kamasja

Nazwa systematyczna
Camassia Lindl.
Bot. Reg. 18: ad t. 1486. 1 Apr 1832 (nom. cons.)[3]
Typ nomenklatoryczny

Camassia quamash Pursh[3]

Kamasje jadalne

Kamasja (Camassia Lindl.) – rodzaj roślin zaliczany współcześnie do rodziny szparagowatych (Asparagaceae) (podrodzina agawowe), wcześniej umieszczany był w rodzinie liliowatych (Liliaceae) lub hiacyntowatych Hyacintheaceae[4][2]. Do rodzaju należy 6 gatunków występujących we wschodniej i zachodniej części Kanady i Stanów Zjednoczonych w Ameryce Północnej[5].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Byliny bulwiaste. Bulwy rosną pojedynczo lub w skupieniach, są owalne lub kuliste, osłonięte brązową lub czarną tuniką. Liście odziomkowe, blaszka liściowa równowąska, z kilem. Kwiatostan na szczycie głąbika, z wąskolancetowatymi przysadkami. Kwiaty promieniste lub z jedną płaszczyzną symetrii, listków okwiatu 6, trwałych, ustawionych w 2 lub 3 okółkach. Listki te są barwy fioletowej, niebieskiej lub białej, lancetowate, każdy z 3–9 wiązkami przewodzącymi. Podczas zasychania skręcają się. Pręcików 6. Zalążnia z 6–36 zalążkami, szyjka słupka nitkowata, znamię trójłatkowe. Owocem jest torebka owalna lub zaokrąglona z 6–36 nasionami. Nasiona czarne, połyskujące, owalne lub gruszkowate o długości od 2 do 4 mm. Liczba chromosomów 2n = 30[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja rodzaju według APweb (aktualizowany systemie APG III z 2009)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd szparagowce (Asparagales), rodzina szparagowate (Asparagaceae), podrodzina agawowe (Agavoideae)[2].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd liliopodobne (Lilianae Takht.), rząd amarylkowce (Amaryllidales Bromhead), rodzina hiacyntowate (Hyacinthaceae Batsch), rodzaj kamasja (Camassia Lindl.)[7].

Wykaz gatunków[5]

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Bulwy kamasji są jadalne i stanowiły ważne źródło pożywienia dla Indian z północno-zachodniej części kontynentu północnoamerykańskiego. Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne[6].

W bulwach kamasji Leichtlina obecne są saponiny spirostanolowe, saponina furostanolowa, glikozyd cholestanu i inne saponiny steroidowe. Związki te wykazują działanie cytotoksyczne na komórki ludzkiego raka płaskonabłonkowego jamy ustnej (HSC-2) i normalne ludzkie fibroblasty dziąseł[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-12] (ang.).
  3. a b Camassia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).
  4. Genus: Camassia Lindl.. Germplasm Resources Information Network (GRIN), 2001–. [dostęp 2009-06-12]. (ang.).
  5. a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-07-14]. (ang.).
  6. a b Tom A. Ranker & Tim Hogan: Camassia. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).
  7. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Camassia. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-25]. (ang.).
  8. Minpei Kuroda, Yoshihiro Mimaki, Fusako Hasegawa, Akihito Yokosuka i inni. Steroidal Glycosides from the Bulbs of Camassia leichtlinii and Their Cytotoxic Activities. „Chemical and Pharmaceutical Bulletin”. 49 (6), s. 726–731, 2001. DOI: 10.1248/cpb.49.726.