Kaplica na Cmentarzu Kozanowskim we Wrocławiu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kaplica na Cmentarzu Kozanowskim

Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	ul. Pilczycka 28
Typ budynku	Kaplica cmentarna
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	Richard Konwiarz
Wysokość do dachu	6,5 m
Rozpoczęcie budowy	1933
Ukończenie budowy	styczeń 1934
Rozebrano	około roku 1967
Położenie na mapie Polski Kaplica na dawnym Cmentarzu Kozanowskim
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kaplica na dawnym Cmentarzu Kozanowskim
Położenie na mapie Wrocławia Kaplica na dawnym Cmentarzu Kozanowskim
51°07′51,32″N 16°58′18,33″E/51,130922 16,971758

Kaplica na Cmentarzu Kozanowskim − kaplica cmentarna, która znajdowała się w centralnej części dawnego komunalnego Cmentarza Kozanowskiego między ulicami Pilczycką a Lotniczą we Wrocławiu. Rozebrana około 1967 roku.

Cmentarz komunalny na Kozanowie (niem. Coseler Friedhof) został otwarty w roku 1904 i znajdował się między dzisiejszymi ulicami Pałucką (wówczas Coselstrasse) i Pilczycką (Pilsnitzer Strasse). Około roku 1906 wybudowano na nim kaplicę pogrzebową. W roku 1919 cmentarz powiększono dodając do niego pole o powierzchni około 11 ha znajdujące się pomiędzy ulicami Pilczycką a Lotniczą (Flughafenstrasse), które zostało jeszcze dodatkowo powiększone w roku 1933.

Na początku lat trzydziestych podjęto decyzję o budowie na nowszej części cmentarza drugiej kaplicy pogrzebowej, w której miałaby się znajdować kostnica i biura cmentarza, ponieważ korzystanie w czasie ceremonii pogrzebowych z kaplicy na starym mniejszym cmentarzu oddzielonym ulicą Pilczycką powodowało pewne utrudnienia. Projekt nowej kaplicy wykonał w roku 1933 architekt miejski pełniący funkcję dyrektora wydziału wrocławskiego magistratu zajmującego się m.in. cmentarzami Richard Konwiarz. Wybudowana jeszcze w tym samym roku została oddana do użytku w styczniu 1934. Służyła ona mieszkańcom Wrocławia do roku 1945.

W okresie powojennym Cmentarz Kozanowski przez krótki okres do roku 1950 był użytkowany także jako cmentarz komunalny, jednak później został przeznaczony do likwidacji, a kaplica stała się tym samym bezużyteczna. Została rozebrana prawdopodobnie około roku 1967, kiedy likwidowano cmentarz. W miejscu cmentarza powstał Park Zachodni.

Kaplica znajdowała się w centralnej części dawnego cmentarza. Jej bryła kaplicy miała kształt inspirowany sakralną architekturą nurtu Neues Bauen z elementami historyzującymi. Nawa kaplicy została wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 8 × 10 m, kryta płaskim drewnianym stropem, doświetlana z obu boków dużymi prostokątnymi oknami o kwadratowych podziałach. Miała wysokość 6,5 m. Od frontu do nawy przylegała wyższa część w postaci stylizowanego westwerku z dwiema pseudowieżyczkami, w których umieszczono elektrycznie uruchamiane dzwony. Główne wejście w ścianie północnej zaznaczone było przedsionkiem, zostało ujęte w dwa ramiona wachlarzowo rozstawionej kolumnady posadowionej na czterech stopniach. Od południa do budynku przylegała niższa i szersza część z osobnym wejściem, w której znajdowały się: mniejsza dodatkowa kaplica, pomieszczenie dla duchownego oraz inne pomieszczenia gospodarcze i sanitariaty. Ściany kaplicy zostały otynkowane i pomalowana białą farbą.

Wewnątrz kaplicy w ścianie południowej ponad ołtarzem wisiał mosiężny krucyfiks wykonany przez wrocławskiego rzeźbiarza Hermanna Diesenera. Przed ołtarzem umieszczono elektrycznie napędzany katafalk, za pomocą którego wwożono z piwnicy trumny z ciałami zmarłych. W piwnicy znajdowała się kostnica i sala obdukcji.

W opinii historyka sztuki prof. Janusza Leona Dobesza kaplica ta prezentowała cechy wyrafinowanego modernizmu i zaliczyć ja można do najlepszych dzieł architektury sakralnej tego nurtu we Wrocławiu, a także do najciekawszych realizacji autorstwa Konwiarza.

• Marek Burak, Halina Okólska: Cmentarze dawnego Wrocławia. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu oraz Via Nova, 2007, s. 253-257. ISBN 978-83-89262-38-7.
• Janusz L. Dobesz: Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, s. 165-167.

• Kaplica cmentarna. fotopolska.eu. [dostęp 2015-12-27]. (pol.). – archiwalne zdjęcia kaplicy