Kokoryczka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kokoryczka
Ilustracja
Kokoryczka wonna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

kokoryczka

Nazwa systematyczna
Polygonatum Mill.
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754
Typ nomenklatoryczny

Polygonatum officinale All.[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Kokoryczka wielokwiatowa

Kokoryczka (Polygonatum Mill.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae), dawniej także klasyfikowany do konwaliowatych (Convallariaceae), myszopłochowatych (Ruscaceae) i liliowatych (Liliaceae). Do rodzaju należy ok. 57[4], 60[5], 72[6] gatunki. Występują one głównie w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej, przy czym największe zróżnicowanie osiągają w Azji wschodniej między Himalajami i Japonią. W samych Chinach występuje 20 endemitów z tego rodzaju[5]. W Ameryce Północnej występują tylko 3 gatunki[4], w Europie 5[7], z czego trzy obecne są we florze Polski: kokoryczka okółkowa P. verticillatum, kokoryczka wielokwiatowa P. multiflorum i kokoryczka wonna P. odoratum[8].

Szereg gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, niektóre wykorzystywane są także jako lecznicze i pokarmowe[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kokoryczka dwukwiatowa
Pokrój
Byliny kłączowe, zwykle lądowe, rzadko epifityczne. Łodygi wyrastające z kłącza pojedyncze, nierozgałęzione, wzniesione, zwykle łukowate[5]. Kłącze tęgie, poziomo rosnące[7].
Liście
W okółkach, naprzeciwległe lub skrętoległe, siedzące lub krótkoogonkowe. Czasem z wyciągniętym końcem liścia w długi wąs[5].
Kwiaty
Wyrastają w skupieniach, rzadko pojedynczo z kątów liści. Obupłciowe, zwykle zwisające na szypułkach, rzadko wzniesione. Okwiat z 6 listków, zwykle zrośniętych i tworzących rurkę przynajmniej do 1/2 długości. Pręcików 6. Zalążnia z 3 komorami, w każdej znajduje się od 2 do 8 zalążków. Słupek smukły, znamię trójdzielne, drobne[5].
Owoce
Kulistawe jagody zawierające do 10 okrągławych nasion[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Kokoryczka niska
Kokoryczka okółkowa
Synonimy taksonomiczne[3][9]

Axillaria Rafinesque, Salomonia Heister ex Fabricius, Periballanthus Franch. & Sav.

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd szparagowce (Asparagales), rodzina szparagowate (Asparagaceae), podrodzina Nolinoideae Burnett[2].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht. rząd szparagowce (Asparagales Bromhead), rodzina konwaliowate (Convallariaceae Horan.), plemię Polygonateae Benth. & Hook.f., rodzaj kokoryczka (Polygonatum Mill.)[10].

Pozostałe gatunki[6][11]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-01] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-22].
  4. ↑ a b Frederick H. Utech: Polygonatum. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-10-01]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f Chen Xinqi, Minoru N. Tamura: Polygonatum. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-10-01]. (ang.).
  6. ↑ a b Polygonatum Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-14].
  7. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 741, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 136, ISBN 978-83-62975-45-7.
  9. ↑ Taxon: Polygonatum. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-10-01]. (ang.).
  10. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Polygonatum. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-22]. (ang.).
  11. ↑ Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 145. ISBN 978-83-925110-5-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kokoryczka&oldid=70133432”