Korabl-Sputnik 1 – Wikipedia, wolna encyklopedia

Korabl-Sputnik 1

Inne nazwy	Sputnik 4, 11F61
Indeks COSPAR	1960-005A (moduł serwisowy), 1960-005C (kapsuła powrotna)
Państwo	ZSRR
Zaangażowani	OKB-1 (obecna RKK Energia),
Rakieta nośna	Wostok 8K72
Miejsce startu	Bajkonur, Kazachska SRR
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum	280 km
Apogeum	675 km
Okres obiegu	94,25 min
Nachylenie	65,02°
Mimośród	0,028788
Czas trwania
Początek misji	15 maja 1960 00:00:05 UTC
Koniec misji	19 maja 1960
Powrót do atmosfery	15 października 1965
Wymiary
Kształt	kuli połączonej ze ściętym stożkiem
Wymiary	2,43 m x 2,25 m
Masa całkowita	2500 kg

Korabl-Sputnik 1 – prototyp statku Wostok, część programu Wostok. Pierwszy z serii statków przygotowujących Związek Radziecki do wysłania człowieka w kosmos. Służył badaniom wpływu lotu kosmicznego na organizm człowieka, sprawdzeniu głosowej łączności radiowej, systemów podtrzymywania życia, zmierzeniu czynników mogących wpłynąć na zachowanie człowieka w kosmosie.

Statek nie był przygotowany do bezpiecznego powrotu na Ziemię. Nie posiadał osłony termicznej. Na pokładzie znajdował się manekin kosmonauty.

Dnia 15 maja 1960 roku, w drugą rocznicę wysłania Sputnika 3, z kosmodromu Bajkonur wystrzelono największego z wprowadzonych dotychczas na orbitę sztucznych satelitów. Statek wszedł na orbitę o początkowych parametrach: 312/369 km. Okres obiegu dookoła Ziemi początkowo wynosił 91 minut przy nachyleniu orbity do płaszczyzny równika 65°. Całkowita masa statku oddzielona od ostatniego członu rakiety nośnej wynosiła 4540 kg, w tym masa aparatury pomiarowej wraz ze źródłami zasilania wynosiła 1477 kg^[1][2]. W statku znajdowała się kabina ciśnieniowa, o masie 2,5 tony, z ładunkiem pozorującym człowieka oraz odpowiednim wyposażeniem koniecznym do odbycia lotu przez człowieka. Po czterech dniach lotu, 19 maja 1960 roku o godz. 15:52 czasu moskiewskiego, została wydana komenda radiowa rozpoczynająca procedurę powrotu kabiny załogowej. Statek miał zmienić położenie i oddzielić resztę statku od kapsuły, a ta o własnych silnikach miała skierować się do atmosfery, gdzie oba obiekty miały zakończyć swoje istnienie^[2]. Jednak wskutek błędnej reorientacji statku, silniki umieściły statek na nowej orbicie eliptycznej (307/690 km), leżącej w płaszczyźnie pokrywającej się nieomal z pierwotną płaszczyzną orbity. Satelita i ostatni człon rakiety nośnej były widoczne nieuzbrojonym okiem, jako bardzo jasne obiekty (przy sprzyjających warunkach – pierwszej wielkości gwiazdowej) i były niejednokrotnie obserwowane w Polsce^[2]. Na pokładzie satelity znajdował się radionadajnik „Sygnał”, pracujący ma częstotliwości 19,995 MHz oraz specjalne urządzenia radiowe do przekazywania danych o pracy zainstalowanej aparatury i dokładnych pomiarów parametrów orbity. Urządzenia na pokładzie były zasilane w energię elektryczną za pomocą baterii chemicznych i paneli słonecznych^[2][2]. Statek powrócił do atmosfery samodzielnie – przez przyciąganie grawitacyjne Ziemi – pięć lat później, 15 października 1965 roku, o godz. 21:21 GMT. Rozpadł się na sześć części, które zostały odnotowane w katalogach COSPAR. Odłamki tej części statku zostały znalezione na środku jednej z głównych ulic miasta Manitowoc, w stanie Wisconsin, w USA.
Sputnik był jedną z ostatnich prób przed lotem człowieka^[2],

Część serwisowa, niemająca odbyć kontrolowanego powrotu, powróciła do atmosfery i spłonęła tam 5 września 1962 roku, o godz. 9:50 GMT.

Inna nazwa misji, Sputnik 4, została nadana przez prasę i nie jest prawidłowa.

• Encyclopedia Astronautica
• NSSDC Master Catalog