Krówki – Wikipedia, wolna encyklopedia

„Wyborowa krówka bełchatowska” – cukierki wytwarzane ręcznie. Świeże pomadki są ciągnące w całej objętości, z upływem czasu twardnieją tworząc charakterystyczną „łezkę” w środku[1].
Przełamana na pół krówka produkowana maszynowo – w środku ciągliwa, lepka masa, a na zewnątrz krucha

Krówki (ciągutki mleczne[2], pomadki mleczne) – rodzaj polskich słodyczy, cukierki mleczne (kajmakowe[2]) z miękkim, ciągliwym środkiem.

Konsystencja krówek wynika z czasu przechowywania po wyprodukowaniu. Krówka świeża jest ciągnąca w całej objętości, natomiast z upływem czasu w wyniku krystalizacji cukru zaczyna kruszeć od zewnątrz[1].

Krówki są wytwarzane ze specjalnych mas kajmakowych[3]. Mleko, cukier (syrop) i masło miesza się i gotuje w dużej kadzi[2]. Po kilku godzinach masę wylewa się na stół i studzi[2]. Masa zastyga, po kilku dniach można ją pokroić i zapakować w papier[2]. Krówki pakowane ręcznie są miękkie i ciągnące, a pakowane mechanicznie twardsze i bardziej suche[2].

Na skalę przemysłową krówki są obecnie wytwarzane w Polsce przez różne firmy, należąc do najbardziej popularnych gatunków typowo polskich słodyczy[2]. Krówki wykorzystuje się w kuchni polskiej do przygotowywania domowej „masy krówkowej” (kajmakowej), używanej m.in. do tradycyjnych wielkanocnych mazurków[4][5][6].

Lista produktów tradycyjnych

[edytuj | edytuj kod]

Krówki wpisane na Listę polskich produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w kategorii „Wyroby piekarnicze i cukiernicze”:

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Kamienica ul. Kanałowa 8–9 (po lewej stronie) i Kolejowa 55–55a w Poznaniu, w latach 30. XX w. siedziba firmy Feliks Pomorski

Mianem „ojca” tych cukierków określany jest Feliks Pomorski (zm. 1963), który ich wytwarzania miał się nauczyć w dzieciństwie u swego wuja w Żytomierzu. Umiejętności te rozwinął na skalę przemysłową w Poznaniu, gdzie w latach 1921–1929 prowadził fabrykę słodyczy, mającą siedzibę przy ul. Strzeleckiej 9 i Szewskiej 9, a w latach 30. XX wieku przy ul. Kanałowej 9[potrzebny przypis]. Cukierki były zawijane w papierki z rysunkiem krowy, co przyczyniło się do szybkiego spopularyzowania nazwy[9]. Po wysiedleniu przez Niemców w okresie okupacji Feliks Pomorski założył wytwórnię krówek w podwarszawskim Milanówku[9]. Fabryka ta spłonęła zaraz po odwrocie armii hitlerowskiej, ale rodzina Pomorskich odbudowała ją i ponownie wznowiła produkcję krówek. W 1952 r. przedsiębiorstwo zostało upaństwowione i włączone w strukturę „Przemysłu Terenowego”, a następnie stało się częścią „Zakładów 22 Lipca”, które zostały utworzone na bazie przedwojennych zakładów E. Wedel. Feliks Pomorski zaczął wówczas produkować krówki w ogrodzie swojego domu w Milanówku, a jego przedsiębiorstwo przejął następnie jego syn, Leszek Pomorski, a następnie wnuk Piotr Pomorski. „Wytwórnia Cukierków L. Pomorski i Syn” istnieje do dziś[10].

Wartości odżywcze

[edytuj | edytuj kod]
Wartości odżywcze krówek w 100 g[11]
Wartość energetyczna 425 kcal
Białko 4,3 g
Tłuszcz 10,7 g
Węglowodany 76,1 g
Błonnik pokarmowy 0 g
Sód 97 mg
Potas 266 mg
Wapń 181 mg
Fosfor 130 mg
Żelazo 0,2 mg
Magnez 19 mg
Witamina E 0,00 mg
Tiamina 0,062 mg
Ryboflawina 0,231 mg
Niacyna 0,15 mg
Witamina C 0,00 mg

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Wyborowa krówka bełchatowska. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. łódzkie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2021-02-09]. Treści udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 3.0 Polska.
  2. a b c d e f g Adam Grzeszak. Wypasiona krówka. „Polityka [on-line]”, 28 kwietnia 2007. Polityka Sp. z o.o. S.K.A.. [dostęp 2021-02-18]. 
  3. Kajmak. [w:] Cukiernik I: Sporządzanie półproduktów i wyrobów cukierniczych 2 [on-line]. Powiatowe Centrum Edukacji Zawodowej w Bytowie. [dostęp 2023-06-18].
  4. Paweł Małecki: Mazurek migdałowo-kajmakowy – przepis. [w:] Kuchnia Lidla [on-line]. Lidl sp. z o.o. sp. k.. [dostęp 2021-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-18)].
  5. (przepis) Wieńczysława Piórkowska. Mazurek kajmakowy. „Lubuskie Aktualności Rolnicze”. Nr 4/2007. Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. ISSN 1733-9685. [zarchiwizowane z adresu 2014-04-13]. 
  6. (przepis redakcyjny): Mazurek na krówkach. Gotujmy.pl. [dostęp 2012-07-05].
  7. a b Krówka opatowska. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. świętokrzyskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2017-04-09].
  8. Krówka szczecinecka. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. zachodniopomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2017-04-09].
  9. a b Krówka – polski powód do dumy. finanse.wp.pl, 2013-09-18. [dostęp 2018-06-28].
  10. O firmie. Wytwórnia cukierków L. Pomorski i syn. [dostęp 2016-04-06].
  11. Hanna Kunchanowicz i inni, Wartości odżywcze wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1997, s. 84–85, ISBN 83-200-2099-9.