Książęta oleśniccy – wszyscy władcy stojący na czele księstwa oleśnickiego, a także noszący tytuł książęcy, od 1313 roku, kiedy powstało samodzielne księstwo, do 1884 roku, kiedy bezdzietnie zmarł książę Wilhelm August z dynastii Welfów, który nie sprecyzował, co ma się stać z księstwem po jego śmierci. W związku z tym księstwo stało się własnością Królestwa Prus, a Oleśnica została lennem tronowym Hohenzollernów.
Tytuły książąt Oleśnicy nosili przedstawiciele dynastii Piastów śląskich (Piastowie oleśniccy), Podiebradów, Wirtembergów i Welfów.
# | Władca | Okres panowania/posaidania tytułu | Komentarz |
1. | Bolesław oleśnicki | | 1312–1320/1321 | syn Henryka III głogowskiego |
2. | Konrad I oleśnicki | | 1320/1321–1366 | syn Henryka III głogowskiego |
3. | Konrad II Siwy | | 1366–1403 | syn Konrada I oleśnickiego |
4. | Konrad III Stary | | 1403–1412 | syn Konrada II Siwego |
5. | Konrad IV Starszy | | 1412–1416 | syn Konrada III Starego. Współrządził w księstwie z Konradem V i niepełnoletnimi braćmi (Konradami VI i VII). W 1416 doszło do podziału księstwa, po którym otrzymał Prudnik, Kąty Wrocławskie i Bierutów. Od 1417 roku był biskupem wrocławskim[1][2] |
6. | Konrad V Kącki | | 1412–1439 | syn Konrada III Starego. Współrządził w księstwie z Konradem IV i niepełnoletnimi braćmi (Konradami VI i VII). W 1416 doszło do podziału księstwa, po którym otrzymał Oleśnicę, Milicz, Trzebnicę, Prusice, Wołów, Wąsosz i Żmigród[3][4] |
7. | Konrad VI Dziekan | | 1412–1416 | syn Konrada III Starego. Współrządził z braćmi do 1416 roku, kiedy doszło do podziału księstwa, po którym otrzymał Lubiąż i Ścinawę[5] |
8. | Konrad VII Biały | | 1412–1416 1421–1450 | syn Konrada III Starego. Współrządził ze starszymi braćmi (Konradami VI i VII) do 1416 roku, kiedy doszło do podziału księstwa, po którym otrzymał Kozielsk i Bytom. W 1421 roku zawarł porozumienie z Konradem V o wzajemnym sprawowaniu władzy w swoich księstwach i wzajemnego ich dziedziczenia[3][6] |
9. | Konrad VIII Młody | | 1412–? | syn Konrada III Starego. Współrządził ze starszymi braćmi (Konradami VI i VII) do 1416 roku. Wówczas wstąpił do Zakonu krzyżackiego. W źródłach brak danych, czy faktycznie sprawował później władzę książęcą, czy tylko zachował tytuł książęcy[1] |
10. | Konrad IX Czarny | | 1450–1471 | syn Konrada V Kąckiego. Wraz z bratem porywa Konrada VII w 1450 roku i przejmuje włądzę w księstwie. Dochodzi do podziału księstwa, ale używana tytulatura nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, którą częścią władał[7] |
11. | Konrad X Biały | | 1450–1492 | syn Konrada V Kąckiego. Wraz z bratem porywa Konrada VII w 1450 roku i przejmuje włądzę w księstwie. Dochodzi do podziału księstwa, ale używana tytulatura nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, którą częścią władał[7] |
# | Władca | Okres panowania/posaidania tytułu | Komentarz |
1. | Sylwiusz Nimrod Wirtemberski | | 1647–1664 | księciem Oleśnicy zostałw wyniku ślubu z córką Karola Fryderyka Podiebradowicza Elżbietą Marią[15] |
2. | Karol Ferdynand Wirtemberski | | 1664–1668 | syn Sylwiusza. Po śmierci ojca był niepełnoletni i opiekę sprawowała nad nim matka. W 1668 zmarł w Kassel. Poza tytułem księcia nie sprawował faktycznej władzy[16] |
3. | Juliusz Zygmunt | | 1673–1684 | syn Sylwiusza. Po śmierci ojca był niepełnoletni i opiekę sprawowała nad nim matka. W wyniku sporów między barćmi matka podzieliła w 1673 roku księstwo. W wyniku tego został księciem oleśnickim na Trzebnicy i Dobroszycach[16] |
4. | Sylwiusz Fryderyk Wirtemberski | | 1673–1697 | syn Sylwiusza. Po śmierci ojca był niepełnoletni i opiekę sprawowała nad nim matka. W wyniku sporów między barćmi matka podzieliła w 1673 roku księstwo. W wyniku tego został księciem oleśnickim[16] |
5. | Chrystian Ulryk I Wirtemberski | | 1697–1704 | syn Sylwiusza. Po śmierci ojca był niepełnoletni i opiekę sprawowała nad nim matka. W wyniku sporów między barćmi matka podzieliła w 1673 roku księstwo. W wyniku tego otrzymał Bierutów, a po śmierci Sylwiusza Fryderyka objął władzą w księstwie[17] |
6. | Karol Fryderyk Wirtemberski | | 1704–1744 | syn Chrystiana Ulryka I. Po śmierci ojca rządy opiekuńcze sprawował kuzyn Karol. W 1707 roku osiągnął pełnoletniość i rządził samodzielnie. W 1744 roku zrzekł się władzy[18] |
7. | Karol Chrystian Erdmann Wirtemberski | | 1744–1792 | syn Chrystiana Ulryka II |
# | Władca | Okres panowania/posaidania tytułu | Komentarz |
1. | Fryderyk August | | 1792–1805 | księciem Oleśnicy zostałw wyniku ślubu z córką Karola Chrystiana Erdmanna Fryderyką Zofią. Formalnie objął władzę w 1795 roku[19] |
2. | Fryderyk Wilhelm | | 1805–1815 | bratanek Fryderyka Augusta. Otrzymał księstwo od króla Prus w wyniku bezpotomnej śmierci poprzednika[20] |
3. | Karol II | | 1823–1825 | syn Fryderyka Wilhelma. Po śmierci ojca do osiągnięcia pełnoletniości regencję sprawował Jerzy IV. W 1825 roku odstąpił prawa swojemu bratu[21] |
4. | Wilhelm August | | 1825–1844 | syn Fryderyka Wilhelma. Po śmierci ojca do osiągnięcia pełnoletniości regencję sprawował Jerzy IV. W 1825 objął pełnię władzy w księstwie[21][22]. Zmarł bezpotomnie i nie zabepzieczył praw do księstwa rodzinie. W rezultacie tego podzielono księstwo, a część z Oleśnicą i Bierutowem stała się lennem tronowym Hohenzollernów[21] |
- ↑ a b Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 47, 53.
- ↑ Konrad IV Starszy (oleśnicki) [online], poczte.com [dostęp 2024-09-17] .
- ↑ a b Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 53.
- ↑ Konrad V Kącki (Kantner) [online], poczet.com [dostęp 2024-09-17] .
- ↑ Konrad VI Dziekan (oleśnicki) [online], poczet.com [dostęp 2024-09-17] .
- ↑ Konrad VII Biały (oleśnicki) [online], poczet.com [dostęp 2024-09-17] .
- ↑ a b Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 59.
- ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 67–68.
- ↑ a b c Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 68.
- ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 72.
- ↑ Gaworski 2023 ↓, s. 22.
- ↑ a b c Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 73.
- ↑ a b Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 73, 85.
- ↑ a b Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 88–89.
- ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 96.
- ↑ a b c Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 101–102.
- ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 101–103.
- ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 109–110.
- ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 117–118.
- ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 119.
- ↑ a b c Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 120.
- ↑ Gaworski 2023 ↓, s. 76.
- MarekM. Gaworski MarekM., Zamek w Oleśnicy, Wydawnictwo Matiang, 2023, ISBN 978-83-64399-65-7 .
- WojciechW. Mrozowicz WojciechW., PrzemysławP. Wiszewski PrzemysławP., Oleśnica od czasów najdawniejszych po współczesność, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2006, ISBN 978-83-7432-164-8 .