Lakówka pospolita – Wikipedia, wolna encyklopedia

Lakówka pospolita
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	piestróweczkowate
Rodzaj	lakówka
Gatunek	lakówka pospolita
	Nazwa systematyczna
	Laccaria laccata (Scop.) Cooke; Grevillea 12(no. 63): 70 (1884)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lakówka pospolita (Laccaria laccata (Scop.) Cooke) – gatunek grzybów z rodziny piestróweczkowatych (Hydnangiaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Laccaria, Hydnangiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1772 Scopoli nadając mu nazwę Agaricus laccatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1884 Cooke, przenosząc go do rodzaju Laccria^[1]. Ma około 90 synonimów nazwy naukowej^[2]:

Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka mączasta, bedłka fioletowa, serojeszkówka fioletowa, serojeszkówka fiołkowa, lejkówka fioletowa^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 1–5 cm, za młodu wypukły z podwiniętym brzegiem, później płaski, na koniec wklęsły i faliście powyginany. Kolor pomarańczowy, rdzawobrązowy, cielistoróżowy lub różowy, czasami, ale rzadko pomarańczowoochrowy lub oliwkowoochrowy. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym jest przeświecająco żłobkowany, w stanie suchy żłobkowanie jest niewidoczne^[4]^[5].

Blaszki

Rzadko rozstawione, szeroko przyrośnięte, barwy łososiowej lub brązowoczerwonawej. Czasami zbiegające przy trzonie^[4].

Trzon

Wysokość 2–8 cm, cylindryczny, smukły, często skręcony, podłużnie nieco włóknisty, u podstawy porośnięty białą grzybnią. Barwa taka sama, jak kapelusza^[5].

Miąższ

W kapeluszu bladoczerwonawy, w trzonie silniejszy, bardziej różowy. Smak i zapach niewyraźny^[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki okrągłe do szerokoeliptycznych, o rozmiarach 7-10 µm, z kolcami długości do 2 µm. Podstawki 4-zarodnikowe^[6].

Gatunki podobne

lakówka okazała (Laccaria proxima). Ma większy owocnik, o blaszkach zazwyczaj różowych,
lakówka dwubarwna (Laccaria bicolor) mająca podstawę trzonu z fioletową grzybnią^[7].
zasłonak purpurowoblaszkowy (Cortinarius semisanguineus), który ma gęsto ustawione blaszki i rdzawobrązowy wysyp zarodników. Trujący^[7].

Występowanie i siedlisko

Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej, Azji i Europie, występuje także w Afryce Północnej i w Australii^[8]. W Polsce jest szeroko rozprzestrzeniony i bardzo pospolity^[3].

Grzyb mykoryzowy^[3]. Rośnie w różnego typu lasach, także na ich obrzeżach i w parkach. Wchodzi w mikoryzę z drzewami, między innymi sosnowatymi, bukowatymi i brzozowatymi, często masowo występuje w szkółkach leśnych. Czasami rośnie również poza lasami, w trawach, nawet w miejscach bezdrzewnych^[5]. owocniki wytwarza od czerwca do listopada^[3].

Znaczenie

Grzyb jadalny. Nadaje się do zup i sosów, ale tylko kapelusze. Trzony ze względu na łykowatość nie nadają się do spożycia^[9]. Kapelusze są jednak małe, z tego też względu użytkowa wartość tego grzyba jest niewielka^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b Hans E. Laux: Grzyby jadalne oraz ich trujące sobowtóry. Warszawa: 2007, s. 43. ISBN 83-7073-084-1.
↑ ^a ^b ^c ^d Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
↑ Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 158. ISBN 83-7404-513-2.
↑ ^a ^b Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b Albert Pilát, Otto Ušák: Mały atlas grzybów. Warszawa: PWRiL, 1977.
↑ Praca zbiorowa: Leksykon grzybów. Wydrukowano w Chinach. ISBN 3-89836-604-9.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).

[2] Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[laux-4] Hans E. Laux: Grzyby jadalne oraz ich trujące sobowtóry. Warszawa: 2007, s. 43. ISBN 83-7073-084-1.

[Gminder-5] Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.

[6] Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 158. ISBN 83-7404-513-2.

[wag-7] Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[mag-8] Albert Pilát, Otto Ušák: Mały atlas grzybów. Warszawa: PWRiL, 1977.

[9] Praca zbiorowa: Leksykon grzybów. Wydrukowano w Chinach. ISBN 3-89836-604-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]