Lophura – Wikipedia, wolna encyklopedia
Lophura[1] | |||||
Fleming, 1822[2] | |||||
Przedstawiciel rodzaju – kiściec tajwański (L. swinhoii) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Infragromada | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Podrodzina | |||||
Plemię | |||||
Rodzaj | Lophura | ||||
Typ nomenklatoryczny | |||||
Phasianus ignitus Shaw, 1789 | |||||
| |||||
Gatunki | |||||
|
Lophura – rodzaj ptaków z podrodziny bażantów (Phasianinae) w obrębie rodziny kurowatych (Phasianidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji[22].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała samic 42–71 cm (ogon 14–32 cm), samców 47–125 cm (ogona 15–75 cm); masa ciała samic 564–1600 g, samców 795–2605 g[22].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Lophura: gr. λοφος lophos „grzebień”; ουρα oura „ogon”[23].
- Gallophasis: łac. gallus „kogut”; nowołac. phasis „bażant”, od średniowiecznołac. phasis avis „bażant”[24]. Gatunek typowy: Phasianus leucomelanos Latham, 1790.
- Euplocomus: gr. ευπλοκαμος euplokamos „z pięknymi kędziorami, piękne warkocze”, od ευ eu „piękny”; πλοκαμος plokamos „pukiel włosów, warkocz”[25]. Gatunek typowy: Gallus macartneyi Temminck, 1813 (= Phasianus ignitus Shaw, 1798).
- Phasianalector: gr. φασιανος phasianos „bażant”; αλεκτωρ alektōr, αλεκτορος alektoros „kogut”[26]. Gatunek typowy: Gallus macartneyi Temminck, 1813 (= Phasianus ignitus Shaw, 1789).
- Macartneya: George Macartney (1. hrabia Macartney) (1737–1806), brytyjski dyplomata, administrator kolonialny, poseł nadzwyczajny Wielkiej Brytanii w Rosji w latach 1764–1768, główny sekretarz w Irlandii w latach 1769–1772, gubernator Wysp Karaibskich w latach 1776–1779, gubernator Madrasu w latach 1781–1786, ambasador w Chinach w latach 1792–1794, gubernator Kolonii Przylądkowej w latach 1796–1798[27]. Gatunek typowy: Gallus macartneyi Temminck, 1813 (= Phasianus ignitus Shaw, 1789).
- Spicifer: łac. spicifer „noszący kolec”, od spica „kolec”; -fer „noszący”, od ferre „nosić”[28]. Gatunek typowy: Phasianus ignitus Shaw, 1789.
- Gennaeus: gr. γενναιος gennaios „szlachetny”, od γενναω gennaō „zrodzić, spłodzić”[29]. Gatunek typowy: Phasianus nycthemerus Linnaeus, 1758.
- Nycthemerus: epitet gatunkowy Phasianus nycthemera Linnaeus, 1758; gr. νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; ἡμερα hēmera „dzień”[30]. Gatunek typowy: Nycthemerus argentatus Swainson, 1834 (= Phasianus nycthemera Linnaeus, 1758).
- Alectrophasis: gr. αλεκτρυων alektruōn, αλεκτρυονος alektruonos „kogut”; nowołac. phasis „bażant”, od średniowiecznołac. phasis avis „bażant”[31]. Gatunek typowy: Phasianus leucomelanos Latham, 1790.
- Houppifer: fr. houppe „czub, grzebień”; łac. -fer „noszący”, od ferre „nosić”[32]. Gatunek typowy: Houppifer diardii Guérin-Méneville, 1844 (= Phasianus erythropthalmus Raffles, 1822).
- Alectryon: gr. αλεκτρυων alektruōn, αλεκτρυονος alektruonos „kogut”[33]. Gatunek typowy: Phasianus erythrophthalmus Raffles, 1822.
- Lophalector: gr. λοφος lophos „czub”; αλεκτωρ alektōr, αλεκτορος alektoros „kogut”[34].
- Acomus: gr. ακομος akomos „bez włosów” (tj. pozbawiony grzebienia), od negatywnego przedrostka α- a-; κομη komē „włosy”[35]. Gatunek typowy: Phasianus purpureus J.E. Gray, 1830 (= Phasianus erythrophthalmus Raffles, 1822).
- Grammatoptilus: gr. γραμμα gramma, γραμματος grammatos „wzory, desenie”, od γραφω graphō „rysowanie, pisanie”; πτιλον ptilon „skrzydło, pióro”[36]. Gatunek typowy: Phasianus lineatus Vigors, 1831[b].
- Diardigallus: Pierre-Médard Diard (1795–1863), francuski zoolog, kolekcjoner z Holenderskich Indii Wschodnich w latach 1819–1863; rodzaj Gallus Brisson, 1760 (kur)[37]. Gatunek typowy: Euplocomus diardi Bonaparte, 1856.
- Hierophasis: gr. ἱερευς hiereus „kapłan” (por. ἱερος hieros „poświęcony”); nowołac. phasis „bażant”, od średniowiecznołac. phasis avis „bażant”[38]. Gatunek typowy: Euplocamus swinhoii Gould, 1863.
- Lobiophasis: gr. λοβιον lobion „płatek”, od zdrobnienia λοβος lobos „płat”; nowołac. phasis „bażant”, od średniowiecznołac. phasis avis „bażant”[39]. Gatunek typowy: Lobiophasis bulweri Sharpe, 1874.
- Lochmophasis: gr. λοχμη lokhmē „gąszcz, zagajnik”; nowołac. phasis „bażant”, od średniowiecznołac. phasis avis „bażant”[40]. Nowa nazwa dla Gallophasis.
- Chalcocomus: gr. χαλκος khalkos „miedź, brąz”; rodzaj Acomus Reichenbach, 1852 (kiściec)[41]. Gatunek typowy: Acomus inornatus Salvadori, 1879.
- Delacourigallus: dr Jean Baptiste Théodore Alexandre Delacour (1890–1985), francuski ornitolog; łac. gallus „kogut”[42]. Gatunek typowy: Gennaeus edwardsi Oustalet, 1896.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[43]:
- Lophura erythrophthalma (Raffles, 1822) – kiściec żółtosterny
- Lophura pyronota (G.R. Gray, 1844) – kiściec rdzawogrzbiety
- Lophura diardi (Bonaparte, 1856) – kiściec syjamski
- Lophura inornata (Salvadori, 1879) – kiściec czarny
- Lophura rufa (Raffles, 1822) – kiściec czerwonogrzbiety – takson wyodrębniony ostatnio z L. ignita[44]
- Lophura ignita (Shaw, 1798) – kiściec ognisty
- Lophura swinhoii (Gould, 1863) – kiściec tajwański
- Lophura edwardsi (Oustalet, 1896) – kiściec annamski
- Lophura bulweri (Sharpe, 1874) – kiściec modrolicy
- Lophura leucomelanos (Latham, 1790) – kiściec nepalski
- Lophura nycthemera (Linnaeus, 1758) – kiściec srebrzysty
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lophura, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J.A. Fleming: The philosophy of zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 230. (ang.).
- ↑ B.H. Hodgson. On a new species of Pheasant from Tibet. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 7 (2), s. 865, 1838. (ang.).
- ↑ C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4º de l’Imprimerie royale, 177. Cz. 5. Strasbourg: Chez Legras Imbert et Comp., 1838, s. ryc. 507, s. 3. (fr.).
- ↑ J. Brookes: Museum Brookesianum: a descriptive and historical catalogue of the remainder of the anatomical & zootomical museum. London: Printed by Richard Taylor, 1830, s. 93. (ang.).
- ↑ R.P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levraul, 1831, s. 492. (fr.).
- ↑ J.J.O. Voigt: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Cz. 1. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 769. (niem.).
- ↑ J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugthiere und Vögel. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 1228, 1832. (niem.).
- ↑ W. Swainson: On the Geographic Distribution of Animals. W: H. Murray: An Encyclopaedia of Geography. London: Longman, 1834, s. 264. (ang.).
- ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2nd ed., rev., augm., and accompanied with an index. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 78. (ang.).
- ↑ F.É. Guérin-Ménéville: Iconographie du règne animal de G. Cuvier: ou, Représentation d’après nature de l’une des espèces les plus et souvent non encore figurées de chaque genre d’animaux. Paris & London: J.B. Baillière, 1844, s. 26. (fr.).
- ↑ Cabanis 1846 ↓, s. 147.
- ↑ Cabanis 1846 ↓, s. 146.
- ↑ H.G.L. Reichenbach: Icones ad synopsin avium. Dresden and Leipzig: Expedition der Vollständigsten Naturgeschichte, 1848, s. 5. (niem.).
- ↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xxx. (niem.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. Excursions dans les divers musées d’Allemagne, de Hollande et de Belgique, et Tableaux paralléliqnes de l’ordre des Échassiers. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 43, s. 414, 1856. (fr.).
- ↑ D.G. Elliot: A Monograph of the Phasianidae or family of the Pheasants. Cz. 2. New York: Published by the author, 1871, s. ryc. 25 i tekst. (ang.).
- ↑ R.B. Sharpe. Description of a remarkable new pheasant from Borneo. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth Series. 14, s. 373, 1874. (ang.).
- ↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 298. (łac.).
- ↑ J.H. Riley. One new genus and three new races of birds from the Malay region. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 47, s. 115, 1934. (ang.).
- ↑ M. Hachisuka. A new genus of Kaleege Pheasants. „Zoologica”. 26, s. 143, 1941. New York. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Pheasants, Grouse, and Allies (Phasianidae), version 1.0. W: Birds of the World. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.). Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.phasia1.01. [dostęp 2020-11-27]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lophura [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gallophasis [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Euplocomus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phasianalector [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Macartneya [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Spicifer [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gennaeus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nycthemerus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Alectrophasis [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Houppifer [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Alectryon [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lophalector [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Acomus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Grammatoptilus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Diardigallus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hierophasis [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lobiophasis [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lochmophasis [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Chalcocomus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Delacourigallus [dostęp 2023-04-23] .
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phasianini Horsfield, 1821 (wersja: 2023-03-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-23].
- ↑ N.J. Collar & R.P. Prys-Jones. Lophura ignita macartneyi revisited. „Forktail”. 30, s. 135–138, 2014. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Cabanis: Phasianus. W: J.S. Ersch & J.G. Gruber: Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste. Leipzig: 1846, s. 143–152. (niem.).
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).