Lubowla (herb szlachecki) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Herb Lubowla za Taduszem Gajlem, który z kolei powołuje się na Piekosińskiego
Herb Lubowla za Józefem Szymańskim, który z kolei powołuje się na wizerunek z chrzcielnicy w Ujanowicach k. Nowego Sącza

Lubowla (Błoziny, Błożyna, Ignile et crux, Lubomla, Ogniwo, Włoziny) – polski herb rycerski, który zaginął już w XVI w. Zawołanie - Lubowla

W polu czerwonym ogniwo łańcucha srebrne z zaćwieczonym na barku takimż krzyżem kawalerskim.

Józef Szymański podaje inną wersję, interpretując słowo "ogniwo" jako synonim krzesiwa. Ponadto nie podaje barw herbu[1].

Najwcześniejsze wzmianki

[edytuj | edytuj kod]

Jedynym pewnym przekazem ikonograficznym tego herbu jest pieczęć z roku 1387 należąca do Więcława ze Swoszowic. Jan Długosz genezę herbu tłumaczy dwojako:

  • raz twierdzi, że herb ten przywiózł do Polski znad Renu Spycimir Leliwita,
  • innym zaś razem, że herb należał do Jakuba Boboli, ale część jego potomków porzuciła go na rzecz Leliwy Spycimira.

Ongiś Ogniwów wiązano raczej z Węgrami i sądzono, że pojawili się w Polsce, nad Dunajcem dopiero w czasach Bolesława Wstydliwego lub Władysława Łokietka. Późne przybycie protoplasty Ogniwów miałoby tłumaczyć stosunkowo słabe w XIV i XV wieku rozrodzenie rodu[2].

Lubowlici (Ogniwowie) zaliczali się do drobnego rycerstwa połączonego ze sobą więzami bliskiego pokrewieństwa. Znikoma ilość wzmianek i zapisów herbowych wskazuje, że ród Ogniwów był niewielki. Jego występowanie ograniczone było do ziemi krakowskiej, a konkretnie do terenów pod Krakowem i północno-zachodniej Sądecczyzny (w widłach Dunajca i Łososiny)[2]. W czasach długoszowych we wsiach Łąki, Wojakowa, Drużków, Porębka, Kąty, Dobrociesz i Połomia koło Brzeska obok innych rodzin cząstkowej szlachty rzeczywiście występują i Lubowlici. Jeszcze w 1524 Jan Ogniwo i Feliks z Drużkowa występowali z tym herbem[3].

Przypuszcza się, iż Ogniwowie wznieśli zamek w Rytrze.

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]

Lubowla albo Lubomla ma być proklamacją topograficzną i brać swój początek od miejscowości tej nazwy, na Spiżu położonej[4].

Brzezieński, Brzeziński, Druszkowski, Porembski, Porębski, Szewcowicz.

Boniecki wspomina jeszcze Łobodzkich herbu Błoziny (wyobrażającym koło czyli toczenicę, na niej krzyż)[5].

Do Lubowlitów należeli m.in.: kasztelan połaniecki i małogoski Mirosław; kasztelan sądecki Piotr Wydżga.

Odmiany herbu

[edytuj | edytuj kod]

Piekosiński jako odmianę tego herbu zalicza herb Bienia, znany z pieczęci z 1304 należącej do Bienia Wojsławowicza Łososińskiego, wnuka Wydżgi (herb wyobraża niby strzemię koliste z krzyżem na barku; ma być fazą przechodnią między herbem Lubowla a herbem Strzemię)[6].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 163,167. ISBN 83-7181-217-5.
  2. a b Andrzej Radzimiński red.: Venerabiles nobiles et honesti: studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej. Janusz Bieniak red.. Warszawa: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1997, s. 399. ISBN 83-231-0880-3.
  3. Włodzimierz Dworzaczek: Leliwici Tarnowscy. Instytut Wydawniczy PAX, 1971, s. 22.
  4. Franciszek Piekosiński: Rycerstwo polskie wieków średnich. T. 2. Kraków: Akademia Umiejętności, 1896, s. 83.
  5. Adam Boniecki red.: Herbarz polski. T. 15: Liwscy - Łopuscy. Artur Reiski red.. Warszawa: skł. gł. Gebethner i Wolff, 1912, s. 340.
  6. Franciszek Piekosiński: Heraldyka polska wieków średnich. Kraków: Akademia Umiejętności, 1899, s. 197.