Ludowy Komisariat do spraw Narodowości – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ludowy Komisariat do spraw Narodowości

Народный комиссариат по делам национальностей

Państwo	ZSRR
Data utworzenia	1917
Data likwidacji	1923
Siedziba	Moskwa
Ludowy Komisarz	Józef Stalin
Adres
bulwar Gogolewski 29
Położenie na mapie Moskwy Ludowy Komisariat do spraw Narodowości
Położenie na mapie Rosji Ludowy Komisariat do spraw Narodowości
55°44′57,44″N 37°35′58,34″E/55,749290 37,599540

Ludowy Komisariat do spraw Narodowości (ros. Народный комиссариат по делам национальностей); skróty: NKNac (ros. НКНац) lub Narkomnac (ros. Наркомнац) – jeden z urzędów centralnych w RFSRR, odpowiednik ministerstwa, który w latach 1917-1923 nadzorował sprawy narodowościowe w Rosji Sowieckiej.

Komisariat Ludowy ds. Narodowości był jednym z pierwszych komisariatów ludowych, które zostały utworzone natychmiast po przewrocie bolszewickim (rewolucji październikowej), na podstawie dekretu z 8 listopada Rady Komisarzy Ludowych z II Wszechrosyjskiego Zjazdu Rad, rozpoczętego 26 października^?/8 listopada 1917.

Ludowym Komisarzem do spraw Narodowości został mianowany Józef Stalin. W latach 1917–1919 jednym z zastępców komisarza był Stanisław Pestkowski. Od lipca 1918 do kwietnia 1920 Wydziałem Informacji w Komisariacie kierował Wacław Miller. Był on też członkiem kolegium Komisariatu i redaktorem jego pisma.

Za główne zadania Narkomnac uznano:

• Zapewnienie pokojowego współistnienia i braterskiej współpracy wszystkich narodów z RFSRR, a także traktat o przyjaźni republik radzieckich.
• wspieranie materialne i rozwoju duchowego, w odniesieniu do specyfiki życia, kultury i statusu ekonomicznego
• Wdrażanie i realizację krajowej polityki sowieckiej władzy.

3 listopada 1918 Komisariat przyjął „Deklarację praw narodów Rosji” (zatwierdzoną dekretem Rady Komisarzy Ludowych). Deklaracja została podpisana przez Lenina (Uljanowa) i Stalina (Dżugaszwiliego) W stworzeniu dokumentu uczestniczył również Nikołaj Bucharin. Deklaracja określała następujące zasady polityki władzy sowieckiej:

• Równość i suwerenność narodów Rosji.
• Prawo narodów Rosji do swobodnego samookreślenia, w tym prawa do własnego państwa.
• Zniesienie wszystkich krajowych lub religijnych przywilejów i ograniczeń.
• Wolny rozwój mniejszości narodowych i grup etnicznych mieszkających w Rosji.

• Polkom – Komisariat do Spraw Polskich, utworzony 28 listopada 1917 (przewodniczący Julian Leszczyński-Leński)
• Litkom – Komisariat do Spraw Litewskich, utworzony w grudniu 1917 (przew. Vincas Mickevičius-Kapsukas)
• Komisariat ormiański, utworzony w styczniu 1918
• Muskom – komisariat muzułmański, pod przewodnictwem Mullanura Wachitowa
• Biełnackom – komisariat białoruski, ustanowiony 31 stycznia 1918^[1]
• Jewkom – komisariat żydowski

W okresie od marca do grudnia 1918 powołano także komisariaty łotewski, estoński, czuwaski, kirgiski, ukraiński, czechosłowacki, udmurcki, górali Kaukazu, komi, kałmucki, maryjski, niemiecki i oddział do spraw Słowian południowych. Na początku 1919 powołano jeszcze komisariat mordowski i oddział do spraw muzułmanów Kaukazu Południowego.

Początkowo mieścił się w Piotrogradzie, następnie w Moskwie w domu mieszkalnym z 1912 w Trubnikowskim zaułku 19 (Тру́бниковский переу́лок) a później w budynku z 1905 przy bulwarze Gogolewskim 29 (Гоголевский бульвар).

• Historia Ludowego Komisariatu Narodowości (ros.)
• Historia Ludowego Komisariatu Narodowości (ros.)