French
DeutschMarcin Freyman – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 major dyplomowany kawalerii | |
| Data i miejsce urodzenia | 31 stycznia 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 2 Pułk Ułanów Grochowskich |
| Stanowiska | szef sztabu brygady |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
       | |
Marcin Stanisław Freyman (ur. 19 stycznia?/31 stycznia 1898 w Bachmaczu, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 31 stycznia 1898 w rodzinie Aleksandra (1862–1907) i Olgi z Kwaśnickich (1874–1963)[1][2]. Ukończył (zdając maturę) Szkołę Handlową w Żytomierzu.
Od 1917 służył w II Korpusie Wschodnim. Należał także do Polskiej Organizacji Wojskowej.
W 1918 zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego, został przydzielony do 2 pułku ułanów, w którego szeregach walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Za bohaterstwo w czasie szarży dowodzonego przez Marcina Freymana plutonu kawalerii na bolszewickie stanowiska karabinów maszynowych pod wsią Kaniewo, które zdobył wraz z jeńcami, przyczyniając się do utrzymania wyrwy w linii nieprzyjaciół, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku został zweryfikowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 sierpnia 1920 i kontynuował służbę w 2 pułku ułanów w Suwałkach[3][4]. W grudniu 1927 roku został powołany z Oddziału II Sztabu Generalnego do złożenia egzaminu przedwstępnego do Wyższej Szkoły Wojennej[5]. W 1928 roku znajdował się w dyspozycji komendanta kadry oficerów kawalerii[6]. Z dniem 1 listopada 1928 roku został przeniesiony do 2 pułku ułanów[7][8]. W grudniu 1929 roku, po ukończeniu kursu próbnego i odbyciu „przepisanego stażu liniowego” został powołany na dwuletni kurs 1929/31 do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[9]. Z dniem 1 września 1931, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przydzielony do 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie[10][11] na stanowisko I oficera sztabu[1]. W czerwcu 1934 roku został przeniesiony do 1 pułku szwoleżerów w Warszawie[12]. Od 1935 służył w Departamencie Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[1]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 26. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[13]. W 1937 został mianowany szefem sztabu Mazowieckiej Brygady Kawalerii w Warszawie[14]. Na tym stanowisku walczył w kampanii wrześniowej.
11 września pod Czernikiem Brygada prowadziła walkę z niemiecką 11 Dywizją Piechoty gen. por. Maxa Bocka, nacierającą na Mińsk Mazowiecki. W czasie walk major Marcin Freyman został ranny. Na stanowisku szefa sztabu zastąpił go kpt. dypl. Paweł Gill.
Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 został zastrzelony przez funkcjonariuszy NKWD i pogrzebany potajemnie w masowej mogile w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[15]. Jego grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Komunalnym Agrykola w Elblągu (sektor XIII-13-7)[2].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[16] – mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[17][18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19][20].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4706 (1921)[21]
- Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932)[22]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[23]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)[24][23]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[25][23]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Order Gwiazdy Czarnej (Francja)[26]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 119.
- ↑ a b Cmentarze komunalne w Elblągu - wyszukiwarka osób pochowanych [online], elblag.artlookgallery.com [dostęp 2021-10-13].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 603, 687.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 545, 609.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927 roku, dodatek nr 2.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 333, 356.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 352.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 311.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 375.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 322.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153, 494.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 161.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 344.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 131, 541.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 13 [dostęp 2024-09-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3373 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1822)
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 131.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612 „za zasługi w służbie wojskowej”
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 238
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.