French
DeutschMaria Wierna – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | działaczka partyjna, urzędniczka |
| Narodowość | polska |
| Stanowisko | Dyrektor generalna MSZ (1956–1968) |
| Pracodawca | |
| Partia | |
| Rodzice | Karol Wierny, Ewa z domu Czajer |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | Juliusz Burgin |
| Odznaczenia | |
    | |
Maria Wierna-Burgin (ur. 24 kwietnia 1914 w Grodźcu[1], zm. 26 stycznia 2004) – polska działaczka komunistyczna i wysoka urzędniczka państwowa PRL (m.in. dyrektor generalna MSZ 1956–1968).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodziła z rodziny górniczej o tradycjach katolickich. Jako osoba dorosła deklarowała się jako bezwyznaniowa[1].
Kształciła się w Szkole Powszechnej im. Stanisława Żółkiewskiego oraz Gimnazjum Państwowym im. Tomasza Zana w Pruszkowie, gdzie w 1932 zdała maturę. W 1932 rozpoczęła studia matematyczne, a w 1933 przeniosła się na geografię (specjalność – kartografia) na Uniwersytecie Warszawskim. Jako wyróżniająca się studentka uzyskała stypendium państwowe. Utrzymywała się także z udzielania korepetycji oraz prywatnych prac kreślarskich[1].
Przez krótki moment była zaangażowana w studencki ruch samopomocowy Bratnia Pomoc. W 1934 została członkinią Komunistycznego Związku Młodzieży Polski, a w 1935 Komunistycznej Partii Polski. Łączniczka KC KZMP, członkini WKiO KC KZMP. W maju 1935 została dyscyplinarnie zawieszona w prawach studenta za działalność komunistyczną. Mimo że nie uzyskała tytułu magistra, deklarowała wykształcenie wyższe. Spędziła 3,5 roku w więzieniu za działalność wywrotową, w tym sądzona w ramach sprawy KC Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Do wybuchu II wojny światowej była przetrzymywana na kobiecym oddziale Pawiaka – Serbii. Poznała tam m.in. Małgorzatę Fornalską[1].
W 1939, po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę wyjechała do Mińska. Pracowała m.in. w twierdzy Brześć jako kierowniczka kancelarii w szpitalu wojskowym Armii Czerwonej. W 1940 została zatrudniona, w ślad za mężem Juliuszem Burginem, w redakcji polskojęzycznych „Sztandaru Wolności” i „Pioniera”. Po ataku III Rzeszy na ZSRR w 1941 ewakuowana na wschód. W 1942 w Ufie objęła stanowisko kierowniczki kancelarii i wydziału kadr pracowników cywilnych w specjalnym szpitalu wojskowym dla dowódców Armii Czerwonej. We wrześniu 1943 została wezwana do Moskwy, gdzie została kierowniczką Wydziału Administracyjno-Gospodarczego Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich, a od marca 1944 kierowniczką Kancelarii ZG ZPP. Następnie objęła kierownictwo Wydziału Repatriacyjnego przedstawicielstwa Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, a od 1945 w Ambasadzie w Moskwie. Od maja 1945 kierowała Wydziałem Konsularnym Poselstwa w Pradze w stopniu II sekretarza[1][2].
Członkini Polskiej Partii Robotniczej[2]. Od 1946 pełniła funkcję naczelniczki Wydziału Środkowo-Europejskiego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych PRL. Od lipca 1948 dyrektorka Departamentu IV MSZ (ds. Austrii i Niemiec)[1]. Od 1 stycznia 1956 do 30 września 1968 sprawowała stanowisko dyrektor generalnej MSZ PRL w randze ambasador tytularnej (jako pierwsza kobieta)[1][3][4][5][6][7]. Była członkinią Komitetu Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR przy MSZ od 4 czerwca 1958 do 26 listopada 1959[8]. 30 września 1968 przeszła na emeryturę w wyniku czystek pomarcowych[1]. Dzięki znajomościom w kierownictwie resortu i PZPR (w tym z Jakubem Bermanem oraz Stefanem Wierbłowskim, którego miała być kochanką) przez cały okres pracy w MSZ była uznawana za osobę dużo bardziej wpływową niż wynikało to z formalnie zajmowanych przez nią stanowisk, a od 1951 do 1954 (tj. w okresie, kiedy wiceministrem był Wierbłowski) mogła faktycznie współkierować ministerstwem[1][9]. Po odejściu z MSZ przez kilka lat pracowała w tygodniu „Nowe Czasy”[1].
Znała biegle rosyjski i francuski oraz słabo angielski i niemiecki[9].
Od 1935 jej partnerem, a następnie mężem, był Juliusz Burgin[10]. Ich syn Juliusz (ur. 1940) mieszkał na Zachodzie[1][9].
Wraz z mężem została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B33, rząd 6, grób 13)[11].
Odznaczenia i ordery
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1954)[12]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1946)[13]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[14]
- Krzyż Komandorski Orderu Lwa Białego – Czechosłowacja (1947)[15]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Paweł Sztama, Życiorysy równoległe resortowych „dam”: Julii Brystygier, Marii Wiernej i Heleny Wolińskiej. Przyczynek do historii kobiet-komunistek w Polsce, „Komunizm: system–ludzie–dokumentacja”, 10, 2021, s. 81–108, ISSN 2299-890X [dostęp 2024-09-26].
- ↑ a b Paweł Libera, Marcel Reich-Ranicki przed Centralna Komisją Kontroli Partyjnej (1950–1957), „Zeszyty Historyczne”, 167, 2009, s. 235 [dostęp 2021-11-13].
- ↑ W Moskwie osiągnięto porozumienie, jakiego oczekiwał naród. „Dziennik Polski”, s. 1, 3, Nr 277 z 20 listopada 1956.
- ↑ Wspólna deklaracja Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Związku Komunistów Jugosławii oraz rządów Polski i Jugosławii. „Głos Koszaliński”, s. 1, 3, Nr 222 z 17 września 1957.
- ↑ János Tischler. Rewolucja węgierska 1956 w polskich dokumentach. „Dokumenty do Dziejów MSZ”. 8, s. 23, 1995. Instytut Studiów Politycznych PAN.
- ↑ Piotr Długołęcki: Archiwum dyplomatyczne. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. s. 125. [dostęp 2016-02-01].
- ↑ Stanisław H. Kaj, Parę słów o roli kobiet we współczesnej dyplomacji, „Przegląd Ekonomiczny”, 17, Poznań: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Poznaniu, 2018, s. 42, ISSN 2082-3312 [dostęp 2019-04-05] (pol.).
- ↑ Paweł Ceranka. Podstawowa Organizacja Partyjna PZPR w Ministerstwie Spraw Zagranicznych 1949–1989. „Pamięć i Sprawiedliwość”. Nr 1 (27), s. 301, 2016. ISSN 1427-7476.
- ↑ a b c Mirosław Szumiło, Kobiety jako „szare eminencje” w komunistycznej elicie władzy w Polsce, „Res Historica”, 45, 2018, s. 297–299, DOI: 10.17951/rh.2018.45.287-309 [dostęp 2024-09-26].
- ↑ Daniel Passent: Zbrodniarz na łamach. polityka.pl, 2007-03-06. [dostęp 2016-02-01].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna [online], Warszawskie cmentarze [dostęp 2021-11-13].
- ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 20 lipca 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1484).
- ↑ Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 19 lipca 1946 r. o odznaczeniach pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych za gorliwą i wydajną pracę (M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 115).
- ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 10 stycznia 1955 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1955 r. nr 42, poz. 415).
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 marca 1947 r. o udzieleniu obywatelom zezwolenia na przyjęcie i noszenie orderów państw obcych (M.P. z 1947 r. nr 68, poz. 465).