Meczet w Petersburgu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Meczet w Petersburgu

Państwo	Rosja
Miejscowość	Petersburg
Wyznanie	islam
Rodzaj	meczet
Historia
Data budowy	1909–1921
Data poświęcenia	1913
Data likwidacji	późne lata 30.
Data reaktywacji	1956
Dane świątyni
Architekt	Nikołaj Wasiliew, Stiepan Kryczynskij, Alexander von Hohen
Stan obecny	aktywny
Położenie na mapie Petersburga Meczet w Petersburgu
Położenie na mapie Rosji Meczet w Petersburgu
59°57′18″N 30°19′26″E/59,955000 30,323889
Multimedia w Wikimedia Commons

Meczet w Petersburgu (ros. Петербургская соборная мечеть) – przez wiele lat jedyny meczet w Petersburgu w Rosji, jeden z największych w Europie^[1]. Jest aktywną świątynią muzułmańską oraz ważnym ośrodkiem religijnym i kulturowym^[2]. Znajduje się na Wyspie Piotrogrodzkiej, w pobliżu stacji metra Gor´kowskaja^[3].

Meczet w Petersburgu w chwili oddania do użytku był największym europejskim meczetem (poza Turcją)^[1], był także najbardziej wysuniętym na północ meczetem w świecie^[4]. Może on pomieścić 5000 ludzi. Mierzy 45 m długości i 32 m szerokości^[2]. Kopuła meczetu ma wysokość 39 m, natomiast dwa minarety wznoszą się na 48 m^[2][3]. Ściany są pokryte szarym granitem, zaś kopuła, górne części minaretów i portal ozdobione są ceramiką w kolorze turkusowym. Fasady są ozdobione cytatami z Koranu. W środku wisi ogromny żyrandol, również udekorowany cytatami z Koranu. Kolumny wspierające łuki pod kopułą pokryte są zielonym marmurem. Półokrągłe nisze w ścianach, zwane mihrabami, ozdobione są niebieską ceramiką^[1]. Dla kobiet przeznaczona jest galeria na piętrze, gdyż według prawa szariatu muszą być oddzielone od mężczyzn^[2].

Historia powstania meczetu sięga XIX wieku, kiedy to w 1882 roku mufti Selim-Girej Tewkelew uzyskał zgodę na jego budowę od rosyjskiego ministra spraw wewnętrznych Dmitrija Tołstoja^[2], budowa nie ruszyła jednak wtedy z braku pieniędzy^[4]. Dopiero w 1906 roku minister spraw wewnętrznych autoryzował powstanie specjalnego komitetu do spraw budowy meczetu, który miał się zająć zebraniem funduszy od zamieszkujących Imperium Rosyjskie muzułmanów. Rozpoczęto publiczną zbiórkę pieniędzy, a żeby wzbudzić zainteresowanie organizowano loterie, drukowano pocztówki przedstawiające projekt meczetu, wyemitowano też obligacje. Fundusze popłynęły z wszystkich rejonów kraju^[2]. Społeczność muzułmańska w Petersburgu liczyła wtedy około 8 tysięcy osób^[3].

Projekt budowli wybrano w 1908 roku w ramach konkursu architektonicznego, zaś w 1909 uzyskano wszelkie wymagane pozwolenia na budowę^[4]. Budynek meczetu wzorowany był na znajdującym się w Samarkandzie mauzoleum Gur-i Mir, w którym spoczywa Timur^[2]. Pierwsze prace budowlane rozpoczęły się w drugiej połowie 1909 roku, zaś ceremonia wmurowania kamienia węgielnego odbyła się w lutym 1910 roku^[2] i miała uczcić 25-lecie panowania Abd al-Ahad Chana w Emiracie Buchary i jego wizytę w Petersburgu (był on głównym darczyńcą świątyni)^[4].

Główne prace budowlane zakończyły się w 1914 roku, jednak już w 1913 roku dokonano oficjalnego otwarcia i odbyło się tu pierwsze nabożeństwo^[1]. Otwarcie meczetu dedykowano 300. rocznicy panowania dynastii Romanowów^[2]. Regularne nabożeństwa w meczecie odbywały się od 1920 roku^[3]. Prace wykończeniowe i dekoracyjne trwały do 1921 roku^[1].

Pod koniec lat 30.^[2][4] władze radzieckie zamknęły meczet i urządziły tu magazyn sprzętu medycznego. W 1956 roku na prośbę Sukarno – pierwszego prezydenta niepodległej Indonezji, dziesięć dni po jego wizycie w mieście meczet został przywrócony społeczności muzułmańskiej^[1]. W 1980 roku rozpoczęto remont generalny^[1][3].