Miecznik (urząd) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Miecznik (mieczownik) – dworski urzędnik w średniowiecznej Polsce, zawiadujący zbrojownią panującego i noszący przed nim miecz, będący oznaką jego władzy wojskowej.

Od XIV w. miecznik przekształcił się w tytularny urząd dworski (miecznik wielki koronny, od XVI w. także miecznik wielki litewski). Miecznicy poszczególnych księstw (ziem) stali się niskimi w hierarchii urzędnikami ziemskimi.

Tytuły odojcowskie i odmężowskie

[edytuj | edytuj kod]

Dzieciom miecznika przysługiwały tytuły odojcowskie. Dla synów tytułem takim był miecznikowic[1], a dla córek miecznikówna[2]. Żony miały prawo do tytułu odmężowskiego miecznikowa[2].

Kultura

[edytuj | edytuj kod]

W kulturze polskiej Miecznik z Kalinowa jest jedną z postaci w operze Straszny dwór z librettem Jana Chęcińskiego i muzyką Stanisława Moniuszki, ojcem głównych kobiecych bohaterek dzieła, Jadwigi i Hanny. To jego i jego praojców dom jest głównym, tytułowym miejscem akcji i ze względu na odwieczną urodę mieszkanek, budzącą zazdrość najbliższych innych panien, przekornie nazwany Strasznym dworem[3].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. J. Dihm. Kościuszko nieznany. Zakład Narodowy im. Ossolińskích, 1969, str. 19
  2. a b Słownik języka polskiego: M-O. 1808, W. drukarni XX. Piiarów, 1809, str. 74
  3. Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. 1. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne (PWM), 2008, s. 977-981. ISBN 978-83-224-0901-5.