Moskwicz G5 – Wikipedia, wolna encyklopedia

Moskwicz G5

Model Moskwicza G5M w skali 1:43
Kategoria	sowiecka Formuła 1 Formuła 1 (planowane)
Konstruktor	MZMA/AZLK (Moskwicz)
Projektant	Igor Gładilin Mark Milsztejn
Dane techniczne
Nadwozie	z włókna szklanego, oparte na kratownicy przestrzennej z aluminium, oparte na kratownicy przestrzennej
Silnik	Moskwicz GD-1 1.5 V8 Moskwicz 412 1.5 R4 Moskwicz 412-2B 1.8 R4 Moskwicz 412-2B 1.7 R4
Skrzynia biegów	Moskwicz, 5 biegów + wsteczny
Historia
Wyścigi	0
Wygrane	0
Pole position	0
Najszybsze okrążenie	0
Moskwicz G4 –

Moskwicz G5 – radziecki samochód wyścigowy skonstruowany w zakładach Moskwicz, który ścigał się w latach 1968-1976 w sowieckiej Formule 1. Z jego rozwojem był związany wcześniejszy projekt skonstruowania samochodu dla zawodów międzynarodowej Formuły 1, do czego jednak nie doszło.

Samochód został zaprojektowany przez Igora Gładilina i Marka Milsztejna w 1968 roku jako rozwinięcie Moskwicza G4^[1]. Model różnił się od G4 schematem konstrukcji, odpowiadającym najnowszym trendom zagranicznym, zgodnie z którym skrzynia biegów znajdowała się za przekładnią główną i tylną osią, połączona z przekładnią i sprzęgłem we wspólnej aluminiowej obudowie^[2]. Nadwozie było oparte na kratownicy przestrzennej ze stali stopowej, początkowo pokrytej aluminiowymi panelami^[2]. Przednie zawieszenie nie różniło się od zastosowanego w Moskwiczu G4, natomiast tylne zostało skonstruowane na nowo^[1]. Moskwicz G5 w przeciwieństwie do poprzednich modeli miał hamulce tarczowe na wszystkich kołach, z rozdzielnymi obwodami na przednie i tylne koła^[2]. W samochodzie wykorzystano nową, nieseryjną pięciobiegową skrzynię biegów, opracowaną dla potrzeb programu Formuły 1; jej cechą była obecność synchronizatorów na czterech wyższych biegach^[2]. Początkowo planowano również zastosować tylny spojler^[3]. Do napędu zastosowano wzmocniony silnik R4 z Moskwicza 412 o pojemności 1478 cm³ i mocy początkowo 92 KM, jak w modelu G4M^[2]. Do budowy dwóch samochodów G5 wykorzystano podzespoły dwóch Moskwiczy G4M^[4].

We wrześniu 1968 roku pierwszy ukończony samochód zaczął ścigać się w sowieckiej Formule 1, lecz bez sukcesów (zajęto 6. miejsce w wyścigu Jantarnaja Wołga w Rydze)^[2]. W następnym sezonie w tej serii wystawiono dwa samochody G5. Po pierwszych wyścigach otrzymały nowe silniki, które w porównaniu do poprzednich jednostek miały nie jeden, a dwa wałki rozrządu w głowicy^[2]. Silniki te były oznaczone jako Moskwicz 412-2W (ros. Москвич-412-2В), jako że stosowana przez konstruktorów nazwa 413 nie została zatwierdzona^[2]. Silniki zostały wyposażone w dwa podwójne gaźniki Weber 40DCO, a ich moc wzrosła do 100 KM przy 5800 obr./min^[2]. Ciągle doskonalono silniki: w 1970 roku poprzez m.in. podniesienie stopnia sprężania i zwiększenie rozmiarów zaworów ssących moc wzrosła do 112 KM^[1][2]. W tym samym roku zmodyfikowano układ wydechowy i nadwozie^[1]. W 1972 roku została zwiększona pojemność silnika, do 1840 cm³, co spowodowało wzrost mocy do 124 KM^[2]. Zwiększono też rozstaw kół, które otrzymały opony większego rozmiaru, i przeniesiono chłodnicę oleju z przedniej części nadwozia ponad silnik^[2].

W 1974 roku oba samochody zostały poddane radykalnej modyfikacji: nadwozia aluminiowe zastąpiono nadwoziami z kompozytu włókna szklanego, które różniły się znacznie w swojej formie od starych nadwozi aluminiowych^[1]. Między innymi, miały one nieco większy wlot powietrza do chłodnicy w nosie nadwozia. Ulepszone samochody oznaczono jako Moskwicze G5M (spotykane jest jednak też oznaczanie w ten sposób samochodów już po modyfikacji z 1972 roku)^[2][a]. W 1975 roku w kilku wyścigach wystawiono samochody z przejściową jednostką o pojemności 1703 cm³^[2]. Samochody ścigały się w sowieckiej Formule 1 do 1976 roku, po którym zaprzestano w ZSRR organizowania zawodów tej serii^[2].

W 1983 roku oba pojazdy zostały przekazane do przyfabrycznego muzeum AZLK, w którym były wystawione do jego zamknięcia w 2009 roku^[1]. Następnie trafiły do Muzeum Retro Samochodów w Moskwie (Muziej rietro-awtomobilej)^[1].

Trzykrotnie kierowcy Moskwicza G5 zostali mistrzami sowieckiej Formuły 1: w 1969 roku Wadim Rżecicki, w 1972 – Jurij Tierieniecki (w wersji G5M), a w 1973 również w wersji G5M – Nikołaj Kazakow^[5]. Ponadto, w 1974 roku Moskwicz G5 zdobył drugie miejsce w klasyfikacji, a w 1973 i 1976 – trzecie (kierowcą był we wszystkich przypadkach Jurij Terenecki)^[2].

Równolegle z rozwojem samochodów wyścigowych uczestniczących w zawodach krajowych, w latach 60. powstał projekt skonstruowania samochodu do wystawienia w barwach ZSRR w międzynarodowych wyścigach Formuły 1^[6][7]. W 1963 roku grupa młodych inżynierów z zakładów Moskwicz, pod kierunkiem Igora Gładilina i Lwa Szugurowa, rozpoczęła prace nad skonstruowaniem odpowiedniego szybkoobrotowego silnika, który powstał w 1965 roku^[6]. Ośmiocylindrowy silnik V8 oznaczony GD1, o pojemności 1500 cm³, opierał się na konstrukcji dwucylindrowego sportowego silnika motocyklowego Wostok S-360 opracowanego w biurze CKB w Sierpuchowie^[6]. Według obliczeń silnik miał rozwijać moc maksymalną 200 KM przy 10 500 obr./min, co odpowiadało najlepszym konstrukcjom zagranicznym, jednakże w zakładach Moskwicz nie istniało odpowiednie stanowisko testowe i można było przebadać silnik tylko do prędkości 6000 obr./min, przy której rozwijał 162 KM^[8]. Do nowego silnika opracowano także pięciobiegową skrzynię biegów z synchronizatorami na czterech górnych przełożeniach, wykorzystaną później w Moskwiczu G5^[8]. Silnik wyposażony był w importowane cztery podwójne gaźniki Weber 280DKB^[8]. Dla prób drogowych silnika GD1 przygotowano jako tymczasowe rozwiązanie jedno podwozie G5 z poszerzoną ramą, lecz samochód z tym silnikiem ostatecznie nie wziął udziału w wyścigach, także w ZSRR^[8][9].

Do skonstruowania samochodu Formuły 1 jednak nie doszło, gdyż nie został zakończony etap rozwoju silnika, podczas gdy w 1965 roku zmieniły się uwarunkowania ekonomiczne na skutek centralizacji zarządzania przemysłem samochodowym (zlikwidowano Rady Gospodarki Narodowej – Sownarchoz, i podporządkowano przemysł Ministerstwu Przemysłu Samochodowego, które nie było zainteresowane finansowaniem zakupów komponentów samochodu i ewentualnych startów w Formule 1, wymagających wydatkowania dewiz)^[8]. Zakłady Moskwicz nie były w stanie samodzielnie sfinansować programu i w 1967 roku został on zakończony^[8][9]. Ponadto, w 1967 roku dopuszczono w Formule 1 silniki o pojemności do 3000 cm³, co powodowało, że silnik o pojemności 1500 cm³ stał się niekonkurencyjny^[8]. Silnik GD1 znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Retro Samochodów w Moskwie^[8].

• Długość: 3820 mm^[9]
• Szerokość: 1620 mm^[9]
• Rozstaw osi: 2284 mm^[9]
• Masa własna: 580 kg^[9]

• Moskwicz-G5, "Awtoliegendy SSSR" Nr 93, DeAgostini 2012, ISSN 2071-095X (ros.)

• "Москвич-Г5", "-Г5М". - opis i fotografie (ros.)