Mozaika (botanika) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mozaika na liściach winorośli wywołana przez mączniaka rzekomego winorośli

Mozaika lub plamistość – objaw chorobowy u roślin w postaci barwnych plam na tle zdrowej zieleni liścia. Jest jednym z rodzajów przebarwień u roślin. Wyróżnia się dwa rodzaje mozaik (plamistości):

  • mozaiki łagodne – gdy granice między plamami są niewyraźne (np. na liściach śliw opanowanych przez ospowatość śliwy),
  • mozaiki ostre – gdy plamy są ostro odgraniczone[1][2].

Mozaika powodowana jest przez niektóre wirusy i różni się od plamistości powodowanej przez grzyby. Mozaika jest zazwyczaj jednobarwna, często żółta (chlorotyczna), niestrefowana i nie powodująca pogrubienia liści. Plamy spowodowane przez grzyby często są koncentrycznie strefowane, czasem mają ciemniejszą obwódkę i występują na nich owocniki lub konidiomy (pojawiające się zwłaszcza w czasie wilgotnej pogody). Ponadto plamy te czasami powodują nabrzmienie liści i nekrozę. Czasami znekrotyzowana tkanka wykrusza się i w liściu powstają dziurki[1].

Wyróżnia się kilka typów mozaiki:

  • przejaśnienie nerwów lub żółtaczka nerwów -gdy zmiana barwy następuje tylko na nerwach,
  • smugowatość lub pasiastość – gdy przebarwienia występują w postaci równoległych smug lub pasm. Ma to miejsce u roślin o równoległych nerwach,
  • pierścieniowa plamistość – gdy przebarwienia występują w formie pierścieni,
  • otaśmienie nerwów – gdy zielone pozostają tylko pasma wzdłuż nerwów, a pozostała część liścia jest przebarwiona,
  • pstrość kwiatów – gdy mozaika występuje na płatkach kwiatów[1].

Terminem mozaika określa się także liczne wirusowe choroby roślin, np. żółta mozaika fasoli, mozaika ogórka, mozaika jabłoni, mozaika maliny, mozaika pierścieniowa gruszy[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, s. 388, 389, ISBN 978-83-09-01063-0.
  2. Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
  3. Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.