Nawcz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nawcz

wieś
Kościół - Pomnik w Nawczu w 2011 roku.
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	wejherowski
Gmina	Łęczyce
Liczba ludności (2022)	261[2]
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	84-218[3]
Tablice rejestracyjne	GWE
SIMC	0167303
Położenie na mapie gminy Łęczyce Nawcz
Położenie na mapie Polski Nawcz
Położenie na mapie województwa pomorskiego Nawcz
Położenie na mapie powiatu wejherowskiego Nawcz
54°30′19″N 17°56′33″E/54,505278 17,942500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Nawcz (kaszb. Nôwcz) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Łęczyce.

Według danych na dzień 31 grudnia 2011 roku wieś zamieszkuje 253 mieszkańców na powierzchni 4,82 km²^[4].

Miejscowość jest na trasie obecnie zawieszonej linii kolejowej Kartuzy – Lębork, na której był przystanek kolejowy Nawcz. Najbliżej położonym miastem jest Lębork, wieś znajduje się na południowy wschód od tego miasta.

Pierwszy dokument poświadczający istnienie miejscowości pochodzi z 1356 roku – akt nadania Rozłazina. Przez kolejne wieki miejscowość była własnością różnych rodów szlacheckich. Od 1658 roku stosowano jednolitą nazwę Navitz, po 1947 r. zmieniono na Nawcz.

W czasie drugiej wojny w Nawczu w okresie od 02.02.1945 do 09.03.1945 roku przetrzymywano 800 więźniów hitlerowskiego obozu Stutthof przybyłych Marszem Śmierci. Około 600 osób zmarło lub zostało zabitych. W 1961 roku utworzono koło Nawcza „Cmentarz Ofiar Marszu Śmierci”, na który przeniesiono zwłoki zmarłych i pomordowanych^[7].

Na cmentarzu w Nawczu znajdują się groby 538^[8] pomordowanych przez Niemców więźniów Stutthofu, którym niedane było nigdy osiągnąć celu marszu śmierci.

W latach 1992–1994 na miejscu baraków w których przetrzymywano więźniów obozu Stutthof wybudowano kościół-pomnik ofiar, który jest kościołem filialnym parafii w Rozłazinie.

Pomiędzy 1945–1954 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego, powiatu lęborskiego, gminy Rozłazino.

Po zniesieniu gmin i pozostawienie w ich miejscu gromad, w latach 1957–1975 miejscowość dministracyjnie należała do województwa gdańskiego, powiatu lęborskiego.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Obecnie miejscowość zaliczana jest do ziemi lęborskiej włączonej w skład powiatu wejherowskiego^[9].

W latach siedemdziesiątych XX wieku odświeżono projekt zachodniej obwodnicy kolejowej trójmiejskich portów. Niezrealizowany projekt przewidywał wyprowadzenie nowej linii z Kościerzyny (francuska magistrala węglowa) do Sierakowic (do istniejącej już linii Kartuzy-Lębork) w Nawczu miało powstać nowe odgałęzienie wschodnie w kierunku Luzina doprowadzające do linii Szczecin – Słupsk – Gdynia.

• Cmentarz Ofiar Marszu Śmierci koło Nawcza
• kościół-pomnik w Nawczu

• Kętrzyno
• Łówcz Górny
• Rozłazino
• Grzmiąca Góra