Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Getto - obraz Izaaka Celnikiera

Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi”, zwana też Arsenałem – ekspozycja zorganizowana i otworzona 21 lipca 1955 w warszawskim Arsenale stanowiąca przełomowe wydarzenie dla polskiej sztuki po II wojnie światowej[1].

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Wystawa początkowo nazwana „Wystawą festiwalową" odbyła się w ramach V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów. Była otwarta od lipca do września i obejmowała takie dziedziny sztuki jak malarstwo, rzeźba i grafika. Zaprezentowano łącznie 486 prac 244 artystów. Inicjatorami wydarzenia byli Jan Dziędziora, Jacek Sienicki, Janina Jasińska i Marek Oberländer[2]. Po kilku dniach do grupy dołączyli Elżbieta Grabska i Aleksander Wallis[1].

Największym osiągnięciem wystawy było jawne i niezależne wystąpienie przeciwko stylistyce socrealizmu i koloryzmu. Zaprezentowane zostały m.in. ekspresyjne prace o tematyce wojennej. Artyści sięgali po deformacje, uproszczenia, silne kontrasty barw i żywą fakturę. Spotkało się to z krytyką kolorystów, którzy zarzucali młodym twórcom prymitywizm. Artur Nacht-Samborski miał skomentować ekspozycję słowami: świetna wystawa złych obrazów[3].

Badacze polskiej sztuki awangardowej tamtych czasów, jak Maryla Sitkowska, Jolanta Chrzanowska-Pieńkos i Andrzej Pieńkos, zwrócili uwagę na szczególny rodzaj postawy twórczej u osób uczestniczących w Arsenale, mającej polegać na stawianiu etyki ponad zagadnieniami formalnymi dzieła sztuki[3].

Wśród eksponowanych dzieł wyróżniały się m.in. wystawione pośmiertnie i nagrodzone przez jury prace Waldemara Cwenarskiego[4]. W wystawie wzięło udział wielu twórców będących potem wybitnymi artystami, jak chociażby: Andrzej Wróblewski, Witold Damasiewicz, Stefan Gierowski, Hilary Krzysztofiak, Jan Lebenstein, Jan Lenica, Jan Tarasin, Franciszek Starowieyski, Jerzy Tchórzewski, Alina Szapocznikow, Mikołaj Wołkowycki, Barbara Jonscher, Rajmund Ziemski, Maria Pinińska-Bereś, Jacek Sempoliński[1].

W 1977 zaczęła powstawać kolekcja muzealna poświęcona artystom uczestniczącym w wystawie. Galeria Krąg Arsenału została otwarta w 1989 w ówczesnym Muzeum Okręgowym (obecnie Muzeum Lubuskim) w Gorzowie Wielkopolskim[5].

W 2019 w Gorzowie Wlkp. została powołana do życia Fundacja "ARSENAŁ 55" nawiązująca do legendarnej wystawy. Fundatorami był Wojciech Luterek, który był bliskim przyjacielem czterech inicjatorów wystawy oraz Muzeum Lubuskie w Gorzowie Wlkp. W 2024 roku fundacja zakończyła swoją działalność[6].

Wybrane dzieła

[edytuj | edytuj kod]
Marek Oberländer, Napiętnowani;
Izaak Celnikier, Getto, tempera
Waldemar Cwenarski, Pożoga;
Hilary Krzysztofiak, Szczęka;
Jan Dziędziora, Posiłek, 1955, olej
Przemysław Brykalski, Akt;
Bartłomiej Kurka, An Lungenentzündung gestorben (z niem. Zgon z powodu zapalenia płuc);

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c PIĘĆDZIESIĄT LAT PO WIELKIEJ WYSTAWIE KRĄG ARSENAŁU 1955 - 2005. docplayer.pl. [dostęp 2023-02-10]. (pol.).
  2. ↑ Marek Oberlaender, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
  3. ↑ a b Zieliński Jacek Antoni, Od warszawskiego Arsenału do gorzowskiego spichlerza, Galeria „Krąg Arsenału”, [w:] Sztuka „zaangażowana” – mity i szanse. Materiały seminaryjne, Gorzów Wlkp.–Gościkowo/Paradyż 2003, Galeria In Spe – Biblioteka (dostęp: 4 października 2008).
  4. ↑ Waldemar Cwenarski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
  5. ↑ Muzeum Lubuskie: wystawa Krąg Arsenału 55
  6. ↑ KRS FUNDACJA "ARSENAŁ 55" [online] [dostęp 2024-05-15].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ogólnopolska_Wystawa_Młodej_Plastyki_„Przeciw_wojnie_–_przeciw_faszyzmowi”&oldid=73785279”