Ostróżeczka wschodnia – Wikipedia, wolna encyklopedia
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | ostróżeczka wschodnia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Consolida orientalis (J.Gay) Schrödinger Abh. K. K. Zool.-Bot. Ges. Wien 4(5): 62 1909[3] | |||
Synonimy | |||
|
Ostróżeczka wschodnia (Consolida orientalis (J.Gay) Schrödinger) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae)[3]. Pochodzi z południowej i wschodniej Europy, Afryki Północnej i Azji. W Polsce bywa uprawiany na kwiat cięty, przejściowo dziczeje.
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rośnie dziko w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja), w Azji (Kaukaz, Turcja, Turkmenistan, Iran, Syria, Indie, Pakistan) oraz w południowej i wschodniej Europie (Ukraina, Albania, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Macedonia, Rumunia, Serbia, Hiszpania). Na części swojego terenu występowania w Europie jest gatunkiem rodzimym, w niektórych rejonach Europy rozprzestrzenił się jako gatunek zawleczony. W Europie jest ponadto uprawiany[4]. W Polsce uprawiany rzadko. Dawniej w okolicach Wrocławia występował jako gatunek zawleczony[5]. Status we florze Polski: efemerofit[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Rośliny o pędzie prosto wzniesionym, osiągające wraz z kwiatami wysokość od 30 cm do 1 m[5].
- Liście
- Ulistnienie naprzemianległe, liście dłoniaste, sieczne, o wąskich łatkach[7]. Dolne przysadki wcinane[5].
- Kwiaty
- Kwiaty grzbieciste, fioletowoniebieskie, zebrane w grona. Posiadają 5 barwnych działek kielicha, górna działka zakończona jest ostrogą o długości 8–12 mm, pozostałe cztery wąskojajowate[8]. Występują podkwiatki sięgające do nasady kwiatów[5]. Korona zrośnięta z dwóch lub czterech[8] płatków w jeden miodnik, z ostrogą schowaną w ostrodze górnej działki[8]. Słupek górny z długą szyjką. Pręciki liczne[7], zwykle w liczbie 8–10[8].
- Owoce
- Wielonasienny mieszek. Owoc osiąga długość 14–22 mm, jest owłosiony i nagle ściągnięty w dzióbek. Po dojrzeniu pęka[9]. Nasiona czerwonobrązowe[5][9], pokryte dachówkowato ułożonymi łuskami[8].
- Pokrój
- Kwiatostan
- Kwiat
- Suche owoce
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Liczba chromosomów: 2n = 16[5]. Poza naturalnym zasięgiem występuje dziko na siedliskach synantropijnych, łąkach i polach[9].
Uprawa
[edytuj | edytuj kod]Roślina łatwa w uprawie. Lubi miejsca słoneczne i żyzną, przepuszczalną glebę. Nadaje się na rabaty lub na kwiat cięty, dość długo zachowujący świeżość. Rozmnaża się przez wysiew nasion od razu na stałe miejsce. Nasiona wysiewa się od wiosny do początku lata. Można też wysiewać jesienią, ale wówczas należy przed zimą miejsce wysiewu lekko okryć. Jesienny siew powoduje, że wiosną rośliny wcześniej kiełkują i rozwijają się. Odmiany o wysokich pędach wymagają podparcia[10][11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-01-08] (ang.).
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-01-08].
- ↑ Taxon: Consolida hispanica (Willk. ex Costa) Schrödinger. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2017-01-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b Roger Philips , Martyn Rix , The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals, London: Macmillan, 2002, s. 57, ISBN 0-333-74890-5 .
- ↑ a b c d e Alicja Szweykowska , Jerzy Szweykowski , Słownik botaniczny, wyd. II, zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 611-612, ISBN 83-214-1305-6 .
- ↑ a b c Consolida orientalis (J. Gay) Schroedinger. Oriental knight's-spur. [dostęp 2017-01-09]. (ang.).
- ↑ Martin Haberer: Wielki atlas roślin ogrodowych i pokojowych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Delta. ISBN 978-83-7175-623-8.
- ↑ Lance Hattat: 1000 roślin ogrodowych od A do Z. 1998. ISBN 978-1-4054-7958-5.
- BioLib: 38331
- EoL: 594550
- EUNIS: 177096
- Flora of North America: 233510423
- GBIF: 3033828
- identyfikator iNaturalist: 160839
- IPNI: 1000018-1
- ITIS: 18761
- NCBI: 565971
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2735695
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:1000018-1
- identyfikator Tropicos: 27100360
- USDA PLANTS: COOR4
- CoL: XV7V