Oweniidae – Wikipedia, wolna encyklopedia

	Oweniidae
	Rioja, 1917
	; Owenia fusiformis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	pierścienice
(bez rangi)	Palaeoannelida
Rodzina	Oweniidae
Synonimy
	Ammocharidae Malmgren, 1867;
	Ammocharidae Malmgren, 1867;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Oweniidae – rodzina zwierząt morskich należących do typu pierścienic. W tradycyjnym systemie klasyfikacji pierścienic zaliczana do rzędu Sabellida w obrębie wieloszczetów. Obecnie, wraz z rodziną Magelonidae uznawana za takson siostrzany do wszystkich pozostałych pierścinic^[3]. W rodzinie opisanych jest około 50 gatunków wyłącznie morskich osiadłych robakokształtnych zwierząt^[2].

Budowa

Ciało wyraźnie segmentowane, poszczególne segmenty wydłużone i cylindryczne. Głowa wyposażona w krótkie rozgałęzione czułki otaczające terminalnie położony otwór gębowy, brak wynicowywanej gardzieli. Brak parapodiów na segmentach, szczeci gałązki brzusznej (neurochaetae) wyposażone w dwa ząbki (cecha taksonomiczna pozwalająca odróżnić Oweniidae od pozostałych wieloszczetów).

Jako jedne z nielicznych pierścienic posiadają intraepidermalny układ nerwowy i jednorzęskowy nabłonek.

Ekologia

Zwierzęta osiadłe, wyłącznie morskie. Budują rurkę z piasku i fragmentów muszli. Przy pomocy czułków filtrują z wody zawieszone cząsteczki pokarmowe.

Rozmnażanie i rozwój

Owiniidae są rozdzielnopłciowe. Gamety znajdują się bezpośrednio w celomie (brak osobnych gonad), mogą swobodnie przemieszczać się pomiędzy segmentami i są uwalniane do wody przez parzyste otwory w tylnej części ciała^[4]. Zapłodnienie zewnętrzne prowadzi do powstania zygoty, która przechodzi następnie bruzdkowanie spiralne i gastrulację na drodze inwaginacji. Co ciekawe blastopor daje początek odbytowi, a zalążek otworu gębowego rozwija się de novo, co czyni rozwój Oweniidae konwergentnie upodobnionym do rozwoju zarodkowego wtóroustych^[4].

Po 24 godzinach od zapłodnienia, z zarodka rozwija się planktotroficzna larwa, tzw. mitraria, będąca cechą charakterystyczną rodziny i znacznie różniąca się od trochofory, uznawanej za pierwotną larwę w obrębie pierścienic^[4]^[3]. Mitraria posiada pasy jednowiciowych komórek rzęskowych (w przeciwieństwie do wielowiciowych u trochofory), proste oczy larwalne, protonefrydia i kilka par umięśnionych szczeci.

We wnętrzu planktonowej larwy rozwija się rudymentarny osobnik młodociany, który stopniowo inkorporuje część struktur larwalnych - min. protonefrydia, oczy, szczeci, fragmenty jelita^[4]. Po około 4 tygodniach larwa opada na dno i przechodzi przeobrażenie (metamorfoza katastroficzna), w czasie którego elementy larwy niewchodzące w skład osobnika młodocianego ulegają degeneracji lub są zjadane przez osobnika młodocianego^[4].

Osobnik młodociany składa się z około dziesięciu segmentów, po ukończonym przeobrażeniu przytwierdza się do podłoża i rozpoczyna formowanie rurki, w skład której początkowo wchodzi jedynie wydzielany na zewnątrz ciała śluz. Niedługo potem wykształcają się pierwsze z czułków okołogębowych i zwierzę rozpoczyna pobieranie pokarmu w sposób podobny jak forma dorosła, z czasem zanikowi ulegają oczy larwalne^[4].

Systematyka i pozycja taksonomiczna

Do rodziny należy około 50 gatunków zaliczanych do 6 rodzajów^[2]:

Galathowenia
Mitraria
Myriochele
Myrioglobula
Myriowenia
Owenia.

Najwięcej gatunków opisanych jest w rodzaju Myriochele (19), natomiast rodzajem typowym jest Owenia z 15 opisanymi gatunkami.

W klasycznych systemach taksonomii pierścienic Oweniidae były zaliczane do tzw. wieloszczetów osiadłych (Sedentaria) lub do rzędu Sabellida w obrębie infragromady Canalipalpata, aczkolwiek już w 1988 roku Rieger zwrócił uwagę, na występowanie u Oweniidae cech uznawanych za pierwotne w obrębie pierścienic, takich jak intraepidermalny układ nerwowy i jednorzęskowy nabłonek^[5].

Badania filogenetyczne oparte na analizach transkryptomów i genomów wykazały, że Owiniidae, wraz z rodziną Magelonidae, formują najbardziej bazalny klad w obrębie wszystkich pierścienic, nazwany Palaeoannelida^[3], potwierdzając przypuszczenia Riegera odnośnie do pierwotnego charakteru rodziny.

Przypisy

↑ Oweniidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c World Register of Marine Species. [dostęp 2016-05-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Anne Weigert1, Christoph Bleidorn. Current status of annelid phylogeny. „Organisms Diversity and Evolution”. 16, s. 345-362, 2019. DOI: 10.1007/s13127-016-0265-7. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tracey Smart, George von Dassow. Unusual Development of the Mitraria Larva in the Polychaete Owenia collaris. „The Biological Bulletin”. 217, s. 253–268, 2009. (ang.).
↑ Reinhard Rieger. Comparative ultrastructure and the Lobatocerebridae: keys to understand the phylogenetic relationship of Annelida and the acoelomates.. „Microfauna Marina”. 4, s. 373-382, 1988. (ang.).

Bibliografia

NIWA Guide to Polychaeta (en)

[itis-1] Oweniidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[WoRMS-2] World Register of Marine Species. [dostęp 2016-05-30]. (ang.).

[Weigert2016-3] Anne Weigert1, Christoph Bleidorn. Current status of annelid phylogeny. „Organisms Diversity and Evolution”. 16, s. 345-362, 2019. DOI: 10.1007/s13127-016-0265-7. (ang.).

[Smart2009-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tracey Smart, George von Dassow. Unusual Development of the Mitraria Larva in the Polychaete Owenia collaris. „The Biological Bulletin”. 217, s. 253–268, 2009. (ang.).

[Rieger1988-5] Reinhard Rieger. Comparative ultrastructure and the Lobatocerebridae: keys to understand the phylogenetic relationship of Annelida and the acoelomates.. „Microfauna Marina”. 4, s. 373-382, 1988. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]